ျမန္မာစစ္အာဏာ တည္ၿမဲေရးအတြက္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ဦးတည္၊ NDI ေ၀ဖန္

ေဒၚလွလွသန္း
တနလၤာ, 02 ၾသဂုတ္ 2010

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏွစ္ ၂၀ အတြင္း ပထမဆုံးအႀကိမ္အျဖစ္ ဒီႏွစ္အတြင္း က်င္းပဖုိ႔ စီစဥ္ထားတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ႕ မူ၀ါဒေတြဟာ အေျခခံ အားျဖင့္ ဒီမုိကေရစီ နည္းမက်တဲ့အျပင္ စစ္အစုိးရရဲ႕ အာဏာ တည္ၿမဲေစဖုိ႔ ရည္ရြယ္တာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ ႏုိင္ငံတကာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ အေမရိကန္ အေျခစုိက္ NDI ေခၚ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကရက္တစ္ အဖြဲ႔အစည္း ႀကီးက ေ၀ဖန္ လိုက္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကို ေဒၚလွလွသန္းက တင္ျပ ေပးထားပါတယ္။

ျမန္မာစစ္အစိုးရက ဘယ္ေတာ့ က်င္းပေပးမယ္ဆုိတဲ့ ရက္အတိအက် မေၾကညာ ထားေပမဲ့လည္း ဒီႏွစ္အတြင္း က်င္းပ ေပးမယ္လို႔ ေၾကညာထားတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ႏုိင္ငံတကာစံႏႈန္း အနိမ့္ဆုံးနဲ႔ေတာင္ ျပည့္မီျခင္း မရွိဘူးလို႔ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅ ႏွစ္ကစၿပီး ႏုိင္ငံတကာ ေရြးေကာက္ပြဲေပါင္း ၁၅၀ ကို ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ အေမရိကန္ အေျခစုိက္ NDI ေခၚ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကရက္တစ္ အဖြဲ႔အစည္းႀကီးက တနဂၤေႏြေန႔က ထုတ္ျပန္ လုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

မက္သ႐ူး ဖ႐ူမင္ (Mathew Frumin) ဟာ အစီရင္ခံစာကို ႀကီးမႉး ျပဳစုခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။

“လက္ရွိမွာေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေတြဟာ က်ေနာ္တို႔ အျမင္အရ ဒီမုိကေရစီနည္း မက်ပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ အဖြဲ႔အစည္းက ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို ႏုိင္ငံတကာ စံႏႈန္းေတြအရ ေလ့လာ စိစစ္တာပါ။ ဒီေနရာမွာေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရတာက ႏုိင္ငံတကာ စံႏႈန္းနဲ႔ဆုိရင္ အနိမ့္ဆုံး အဆင့္ေတာင္ မမီတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။”

ဒါ့အျပင္ ေအာက္တုိဘာလ အတြင္းမွာ က်င္းပေပးမယ္လို႔ လူအမ်ားစု ယူဆထားတဲ့ လက္ရွိ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ျမန္မာ စစ္အစိုးရ အာဏာ တည္ၿမဲေရး အတြက္ ႀကိဳတင္ ႀကံစည္ ပုံစံခ် ေရးဆြဲ စီစဥ္ထားတာမုိ႔ အေျဖဟာ ႀကိဳထြက္ၿပီးသား ျဖစ္တယ္လို႔လည္း မစၥတာ ဖ႐ူမင္က ေျပာပါတယ္။

“ေမးခြန္းထုတ္စရာ တခုကေတာ့ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒနဲ႔ ဆုိင္ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၂၅% ကို စစ္တပ္ အတြက္ လ်ာထား ပါတယ္။ အဲဒီလႊတ္ေတာ္ကပဲ သမၼတကို ေရြးမယ္၊ အစိုးရကုိ ဖြဲ႔စည္းမယ္ ဆုိေတာ့ စစ္တပ္က အသာစီးေနရာက ယူထားၿပီး အစုိးရကို ထိန္းခ်ဳပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ႏုိင္ငံေရး ပါတီေတြမွာ စစ္တပ္က အရာရွိေတြက ယူနီေဖာင္းခၽြတ္၊ အရပ္၀တ္လဲၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ၀င္ၿပိဳင္ၾကမယ္ ဆုိေတာ့ အမတ္ေနရာ အမ်ားစုကို စစ္တပ္က ခ်ဳပ္ကုိင္ထားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္ကပဲ တုိင္းျပည္ကုိ ဆက္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဒီမုိကေရစီ ရရွိေရးအတြက္ ၁၉၉၅ ခုကစၿပီး ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္မႈမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ NDI ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေတြ၊ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒေတြအေပၚ အေျခခံၿပီး ႏုိင္ငံတကာ စံႏႈန္းေတြနဲ႔ ယွဥ္ကာ ေလ့လာ သုံးသပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

NDI ရဲ႕ ေလ့လာခ်က္မွာ ႏုိင္ငံတကာ စံႏႈန္းေတြနဲ႔ မကိုက္ညီတဲ့ အဓိက ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ ၄ ခ်က္ ေတြ႔ရတယ္လို႔ မစၥတာ ဖ႐ူမင္က ေျပာပါတယ္။

“ၿခဳံၿပီး ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒက လူထုရဲ႕ သေဘာထား ဆႏၵကို အေျခမခံပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လူထုသေဘာက် ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ႏုိင္တဲ့ အစိုးရမ်ဳိး ျဖစ္မလာႏုိင္ပါဘူး။ ဒုတိယကေတာ့ အဓိပၸာယ္ရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပႏုိင္ဖုိ႔ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တရမယ္၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခံစားခြင့္ ရွိရမယ္၊ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိႏုိင္ခြင့္၊ မဲဆြယ္ စည္း႐ုံးႏုိင္ခြင့္၊ ဒါေတြ ရွိရပါမယ္။ အခုေတာ့ ဒါေတြမရွိဘဲ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြပဲ ရွိေနပါတယ္။

“တတိယကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ပါ။ စစ္အစိုးရက အတုိက္အခံ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြကို ဖိႏွိပ္ထားတယ္၊ ဖမ္းဆီး ထားတယ္၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေတြ အရလည္း အတိုက္အခံေတြ ပါ၀င္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္ထားတယ္။ စတုတၳကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က စစ္အစုိးရရဲ႕ လက္ကုိင္တုတ္ ျဖစ္ေနတာပါပဲ။”

လက္ရွိ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ယုံၾကည္ကုိးစားမႈ ရရွိၿပီး ထင္သာျမင္သာ ရွိႏုိင္ဖုိ႔က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အားလုံးကုိ ျပန္လႊတ္ေပးၿပီး ဒီမုိကေရစီ ကူးေျပာင္းေရးကာလ ေဖာ္ေဆာင္ဖုိ႔နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ၊ တုိင္းရင္းသား လူနည္းစုေတြကို ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါ၀င္ခြင့္ ျပဳဖို႔အျပင္ လြတ္လပ္စြာ စည္း႐ုံးေျပာဆုိ မဲဆြယ္လႈပ္ရွားခြင့္ ျပဳဖို႔နဲ႔ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒပါ တခ်ဳိ႕ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ တခ်ဳိ႕ အခ်က္ အလက္ေတြကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ဖုိ႔ NDI က တုိက္တြန္းထားပါတယ္။

တကယ္လုိ႔ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လက္ရွိ အေနအထားတုိင္းသာ ဆက္သြားမယ္ဆုိရင္ NDI အေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာဖုိ႔ ဖိတ္ၾကားျခင္း ခံရေတာင္မွ ျမန္မာစစ္အစိုးရကို တရား၀င္ေစမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာေတာ့ NDI အေနနဲ႔ လက္ခံမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ မစၥတာ ဖ႐ူမင္က ေျပာပါတယ္။

NDI ရဲ႕ အခုလို ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဟာင္ေကာင္ အေျခစုိက္ AHRC အာရွ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ဥပေဒ အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ ဦးမင္းလြင္ဦးက အခုလို သုံးသပ္ပါတယ္။

“က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒမွာက ဥပေဒျပဳက႑၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑၊ တရားစီရင္ေရးက႑၊ စတဲ့ က႑တုိင္းမွာ စစ္တပ္က ေလးပုံတပုံ ပါ၀င္ေနတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိေနတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္မယ့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ ထဲမွာလည္း အခုဆုိရင္ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီက အင္အား အႀကီးဆုံး အေနနဲ႔ သူက နည္းမ်ဳိးစုံနဲ႔ စည္း႐ုံးၿပီး အႏုိင္ရဖုိ႔ ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ေနတာ ျဖစ္တယ္။

“ၿပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒကို ျပန္လည္ ျပင္ဆင္မယ္ ဆုိရင္လည္း အလြယ္တကူ ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ႏုိင္ျခင္း မျပဳႏုိင္ေအာင္ ေရးဆြဲထားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒါေတြက ႏုိင္ငံတကာစံကို လုံး၀ မမီဘူးဆုိတာကို သူတုိ႔အေနနဲ႔ ေထာက္ျပၿပီး ေျပာဆုိတာ ေတြ႔ရတယ္။

“ေနာက္တခါ ေရြးေကာက္ပြဲကို ထိန္းေက်ာင္းေပးမယ့္ ေကာ္မရွင္ကလည္း လြတ္လပ္ မွ်တတဲ့ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ မဟုတ္ဘူးဆုိတာ၊ အဓိကအားျဖင့္ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒အျဖစ္ တာ၀န္ယူထားတဲ့ ဦးသိန္းစိုးကလည္း အရင္ စစ္ဥပေဒခ်ဳပ္ ႐ုံးကေန ဒုတိယ တရား သူႀကီးခ်ဳပ္ အျဖစ္ ေျပာင္းေရႊ႕လာတာ ျဖစ္တယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ တရား႐ုံး ၂ ခု၊ ေနျပည္ေတာ္ တရား႐ုံးခ်ဳပ္ရယ္၊ ရန္ကုန္ တရား႐ုံးခ်ဳပ္ရယ္မွာ ဒုတိယ တရားသူႀကီး အျဖစ္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ဦးသိန္းစိုးရယ္၊ ဦးထြန္းထြန္းဦးရယ္ ဆုိတာက စစ္ဥပေဒခ်ဳပ္ ႐ုံးကေန ေျပာင္းေရႊ႕ လာတဲ့လူေတြ ျဖစ္တယ္။ အႀကံဉာဏ္ လိုအပ္တယ္၊ ေတာင္းႏုိင္တယ္ ဆုိရင္လည္း ေပးမယ့္သူက သူတုိ႔ပဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီဟာက လုံး၀ လြတ္လပ္ခြင့္ မရွိဘူး၊ မွ်တတဲ့ ဆုံးျဖတ္မႈ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး ဆုိတာကို သူတုိ႔အေနနဲ႔ ေျပာလုိျခင္း ျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ ထင္ျမင္ ယူဆပါတယ္။”

AHRC ဥပေဒအႀကံေပး ဦးမင္းလြင္ဦး ေျပာျပသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

Ref: VOA News