အမႈအမွတ္ ၁၆ (သို႔မဟုတ္) တရားခံျဖစ္သြားေသာ ႏုိင္ငံေတာ္

ဂါမဏိ

၁၆ ရာစုႏွစ္တုန္းက စစ္တေကာင္းနဲ႔ ဒကၠားၿမိဳ႕ေတြကို သိမ္းပိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ ရခိုင္ဘုရင့္ ႏိုင္ငံဟာ ၁၇၈၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၃၁ ရက္မွာ ဗမာဘုရင္ လက္ေအာက္ကို က်ေရာက္ၿပီး လြတ္လပ္ေရးနဲ႔ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ဆံုး႐ႈံး သြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီကစလို႔ ရခိုင္ ပင္လယ္ျပင္ဟာ ကမၻာ့နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္၊ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ေခတ္တို႔မွာ ၿဗိတိသွ် အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာေအာက္၊ ဖဆပလ လြတ္လပ္ေရးေခတ္၊ မဆလ-နဝတ-နအဖ စစ္အာဏာရွင္ေခတ္ေတြ တေလွ်ာက္လံုး မွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာေအာက္ ေရာက္ခဲ့ၿပီး အခုေနာက္ဆံုး ၂၀၁၂ ခု မတ္လ ၁၄ ရက္မွာေတာ့ မနည္းလွတဲ့ အစိတ္အပိုင္းဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာေအာက္ကို တရားဝင္ က်ေရာက္ သြားပါေတာ့တယ္။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလမွာ ဒီပင္လယ္ျပင္ပိုင္နက္ကိစၥေၾကာင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေရတပ္နဲ႔ ျမန္မာေရတပ္ ရန္ေစာင္ ခဲ့ၾကပါတယ္။ လက္နက္မဲ့ ဒီမိုကေရစီ အတိုက္အခံေတြ၊ လက္နက အင္အားနည္းတဲ့ တုိင္းရင္းသား တပ္ေတြအေပၚ လက္နက္ အားကိုး ဗိုလ္က် မင္းမူေနခဲ့တဲ့ နအဖ စစ္တပ္ရဲ႕ စစ္သေဘၤာေတြဟာ ဒီဇယ္ဆီ မတတ္ႏိုင္လို႔ ပင္လယ္ထဲ ေက်ာက္ခ် ေနရင္ေန၊ ေက်ာက္မခ်ရင္ စက္ပိတ္ ေမွ်ာေနရခ်ိန္မွာ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွ စစ္သေဘၤာေတြက မီးခိုးတလူလူနဲ႔ ပတ္ေမာင္းၿပီး စစ္ဟန္ေရးျပ ေနတာကို ပါးစပ္ အေဟာင္းသားနဲ႔ ေငးၾကည့္ ေနခဲ့ရပါတယ္။

ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးရဲ႕သခင္ႀကီး တ႐ုတ္က ၾကားဝင္ဟန္႔တားခဲ့လို႔ စစ္ေရးပိုင္းမွာ ဒါေလာက္နဲ႔ ၿပီးသြား ခဲ့ၿပီးေနာက္ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက ဒီပင္လယ္ ပိုင္နက္ကိစၥကို ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၁၄ ရက္မွာ ပင္လယ္ျပင္ ဥပေဒဆုိင္ရာ ႏိုင္ငံတကာခံု ႐ံုးမွာ တရားဝင္ အမႈစြဲ ခဲ့ပါတယ္။ ဒီစြဲဆိုခ်က္ကို ခံု႐ံုးက အမႈအမွတ္ ၁၆ အျဖစ္ အဲဒီေန႔မွာပဲ လက္ခံစာရင္း သြင္းခဲ့ ပါတယ္။ အဲဒီေန႔မွာပဲ ခံု႐ံုး ေမာ္ကြန္းထိန္းက ျမန္မာ စစ္အစိုးရကို အေၾကာင္းၾကားခဲ့သလို ဒီဇင္ဘာ ၁၇ ရက္မွာလည္း ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ဆီ အေၾကာင္းၾကား ခဲ့ပါတယ္။

*******
ျမန္မာနအဖအစိုးရက ခံု႐ံုးဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို လိုက္နာပါ့မယ္လို႔ ၂၀၀၉ ႏိုဝင္ဘာ ၄ ရက္မွာ ေၾကညာခဲ့ၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွ အစိုးရက ၂၀၀၉ ဒီဇင္ဘာ ၁၂ ရက္မွာ ေၾကညာ ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၀ ဇန္နဝါရီ ၁၄ ရက္မွာေတာ့ နအဖ အစိုးရက ခံု႐ံုး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မလိုက္နာႏိုင္ဘူးလို႔ အေၾကာင္းၾကား ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေရးေပၚ ဆြဲခန္႔ တရားသူႀကီး နာမည္ အဆိုျပဳ တင္သြင္းၿပီး ေရွ႕ေနအဖြဲ႔ နာမည္စာရင္းေတြ ေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံက ခံု႐ံုးကို တင္ျပ ခ်င္တဲ့ အခ်က္အလက္ ကိန္းဂဏန္း ေျမပံု ေရပံုေတြကို ၂၀၁၀ ဇူလိုင္ ၁ ရက္ေန႔မွာ ေပးပို႔ခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံက ေတာ့ ၂၀၁၀ ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔က်မွ ဒီလို အခ်က္အလက္ ကိန္းဂဏန္းေတြ ေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။

ခံု႐ံုးေရွ႕ ႏွစ္ဘက္ေလွ်ာက္လဲွခ်က္ေတြကို ၂၀၁၁ ခု စက္တင္ဘာလမွာ လုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က စက္တင္ ဘာ ၈၊ ၉၊ ၁၂၊ ၁၃၊ ၂၁၊ ၂၂ ရက္ေတြမွာ ေလွ်ာက္လဲၿပီး ျမန္မာက စက္တင္ဘာ ၁၅၊ ၁၆၊ ၁၉၊ ၂၀၊ ၂၄ ရက္ေတြမွာ ေလွ်ာက္လဲ ခဲ့ၾကပါတယ္။

နအဖ အစုိးရဘက္က ေလွ်ာက္လဲခ်က္ထဲမွာ ၁၉၇၄ ခုတုန္းက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ေရျပင္ပိုင္နက္ ကိစၥ သေဘာတူ လက္မွတ္ ထိုးခဲ့တဲ့ ေရတပ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ခ်စ္လႈိင္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ ကိုယ္စား သေဘာတူ လက္မွတ္ထိုးခြင့္ အာဏာမရွိသူ အျဖစ္ ျငင္းပယ္ၿပီး ၁၉၇၄ နဲ႔ ၂၀၀၈ ခုတုန္းက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ သေဘာတူ လက္မွတ္ ထိုးခဲ့တာေတြကို တရားမဝင္တဲ့ သေဘာ အ႐ူးကြက္ နင္းခဲ့ပါတယ္။ (ဗမာ စစ္အစိုးရရဲ႕ ကတိေတြ စာခ်ဳပ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ယံုရတယ္ ခိုင္မာတယ္ဆို တာ ျပေနပါတယ္။)

နအဖအစိုးရဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ကမ္း႐ိုးတန္းကို ဂြၿမိဳ႕ေတာင္ဘက္နား အထိသာ သတ္မွတ္ ထားေပမယ့္ ခံု႐ံုးမွာေတာ့ ေမာ္တင္စြန္း အထိ ကမ္းေျခအရွည္ ၅၈၇ ကီလိုမီတာ ျပခဲ့ပါတယ္။ ခံု႐ံုးမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံကို ကိုယ္စားျပဳသူက ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး (အမ်ဳိးသမီး) ဒီပုမိုနီ၊ လက္ေထာက္အျဖစ္ ႏိုင္ငံျခားေရး အထူးအတြင္းဝန္ အၿငိမ္းစားေရတပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ခါရ္ရွစ္ဒ္အလမ္၊ ေရွ႕ေနေတြ ဥပေဒ အတိုင္ပင္ခံေတြ အျဖစ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာန အတြင္းဝန္ ၁၊ ဂ်ာမဏီဆုိင္ရာ သံအမတ္ႀကီး ၁၊ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံက ဥပေဒပညာရွင္ ၃၊ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက ဥပေဒပညာရွင္ ၃၊ အၾကံေပးေတြ အျဖစ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာန ဝန္ထမ္း ၄၊ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက ဥပေဒပညာရွင္ ၁၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ေရေၾကာင္း ပထဝီပညာရွင္ ၃၊ တသီးပုဂၢလ ကၽြမ္းက်င္သူေတြ အျဖစ္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံက အဏၰဝါ ဘူမိေဗဒပညာရွင္ ၁၊ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံက ဘူမိေဗဒပညာရွင္ ၁၊ အငယ္တန္း ဥပေဒအတိုင္ပင္ခံ အျဖစ္ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံက ဥပေဒပညာရွင္ ၁၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ဥပေဒပညာရွင္ ၂၊ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက ဥပေဒပညာရွင္ ၂ ဦးတို႔ ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ အားလံုးေပါင္း အေမရိကန္ ၉၊ ၿဗိတိသွ် ၆၊ ဂ်ာမန္ ၂၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ၈ ဦး ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ဥပေဒပညာရွင္ ေတြမွာ နာမည္ႀကီး Foley Hoag ေရွ႕ေနကုမၸဏီက ေရွ႕ေန ၂ ေယာက္ ပါဝင္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကိုယ္စားျပဳသူကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ ဦးထြန္းရွင္၊ လက္ေထာက္မ်ား အျဖစ္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဌာနက ေဒၚလွမ်ဳိးႏြယ္နဲ႔ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးက ဦးေက်ာ္ဆန္း၊ ေရွ႕ေနေတြ ဥပေဒအတိုင္ပင္ခံေတြ အျဖစ္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံက ဥပေဒပညာရွင္ ၄၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ဥပေဒပညာရွင္ ၂၊ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက ဥပေဒပညာရွင္ ၁၊ အၾကံေပးေတြ အျဖစ္ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ ဆိုင္ရာ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီး ၁၊ ျမန္မာ ေရတပ္ဗိုလ္မႉးႀကီး ၁၊ မိတၳီလာ တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ၁၊ ျမန္မာသံ႐ံုး ဝန္ထမ္း ၃၊ ျမန္မာ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာန ဝန္ထမ္း ၂၊ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံက ဥပေဒပညာရွင္ ၃၊ ႐ိုေမးနီးယား ႏိုင္ငံက ေရေၾကာင္းပညာရွင္ ၁၊ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံက ပညာရွင္ ၂ ဦးတို႔ ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ အားလံုးေပါင္း ျပင္သစ္ ၇၊ အေမရိကန္ ၄၊ ၿဗိတိသွ် ၁၊ ႐ိုေမးနီးယား ၁၊ ျမန္မာ ၁၁ ေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ျပင္သစ္ေတြကို အဓိကထား ငွားရမ္းခဲ့တာ ထူးျခားေနပါတယ္။ တိုတယ္လ္ ကုမၸဏီနဲ႔ လက္ဝါး႐ိုက္ထားတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အိမ္ရွင္ဂ်ာမဏီ ကိုေတာ့ လ်စ္လ်ဴ ႐ႈထားပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံျခားသား ပညာရွင္ ဆိုသူေတြကို ၂၀၀၉ ဒီဇင္ဘာကေန ၂၀၁၂ မတ္လအထိ ေငြ ဘယ္ေလာက္ေပး ငွားခဲ့ရသလဲ မသိပါ။

*******
ကုလသမဂၢ ပင္လယ္ျပင္ဥပေဒသေဘာတူစာခ်ဳပ္ (ကြန္ဗင္းရွင္း) ကို ၁၉၈၂ ခု ဧၿပီ ၃၀ ရက္မွာ ခ်မွတ္ ခဲ့ၿပီးေနာက္ အတည္ျပဳ လက္မွတ္ထုိးတဲ့ ႏိုင္ငံ အေရအတြက္ ၆၀ သတ္မွတ္ခ်က္ ျပည့္မီသြားလို႔ တႏွစ္အၾကာ ၁၉၉၄ ခု ႏိုဝင္ဘာ ၁၆ ရက္မွာ စတင္ အသက္ ဝင္လာခဲ့ပါတယ္။

စာခ်ဳပ္အသက္ဝင္လာၿပီးေနာက္ ၁၉၉၆ ခုမွာ လြတ္လပ္တဲ့ ပင္လယ္ျပင္ ဥပေဒဆုိင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ ခံု႐ံုး ITLOS ကို တည္ေထာင္ ခဲ့ပါတယ္။ ခံု႐ံုး တည္ေနရာက ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ ဟမ္းဘာ့ဂ္ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီၿမိဳ႕ကို စာခ်ဳပ္ အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံေတြက လွ်ဳိ႕ဝွက္မဲနဲ႔ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ပင္လယ္ျပင္ဥပေဒကြန္ဗင္းရွင္းကို အခု ကမၻာ့ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၆၁ ႏိုင္ငံ နဲ႔ ဥေရာပ အသိုင္းအဝိုင္း EC အဖြဲ႔တို႔က လက္မွတ္ ထိုးထား ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ မဆလ အစိုးရက ၁၉၈၂ ခု ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္မွာ သေဘာတူ လက္မွတ္ ထိုးခဲ့ၿပီး နဝတ အစိုးရက ၁၉၉၆ ခု ေမလ ၂၁ ရက္မွာ အတည္ ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ကေတာ့ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၁၂ ရက္က်မွ အတည္ျပဳ ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို သေဘာတူ အတည္ျပဳထားတဲ့ အတြက္ ပင္လယ္ျပင္ ဥပေဒခံု႐ံုး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို မလိုက္နာလို႔ မရေတာ့ပါဘူး။

လြတ္လပ္တဲ့ တရား႐ံုးျဖစ္တဲ့အတြက္ ခံု႐ံုးဟာ ကုလသမဂၢ လက္ေအာက္ခံ မဟုတ္ေပမယ့္ ကုလသမဂၢနဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္ဆံမႈ ရွိပါတယ္။ ကုလ အေထြေထြ ညီလာခံမွာ ဒီပင္လယ္ျပင္ခံု႐ံုးက ေလ့လာသူ အဆင့္အတန္းနဲ႔ တက္ေရာက္ခြင့္ ရထားသလို ခံု႐ံုး ဝန္ထမ္းေတြဟာလည္း ကုလသမဂၢ ဝန္ထမ္းေတြလို လစာနဲ႔ ခံစားခြင့္ေတြ တန္းတူ ရၾကပါတယ္။

ခံု႐ံုးတရားသူႀကီး ၂၁ ဦးကို စာခ်ဳပ္ဝင္ႏိုင္ငံနဲ႔ အဖြဲ႔ေတြက ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ ပါတယ္။ တရားသူႀကီးေတြ သက္တမ္းက ၉ ႏွစ္ ျဖစ္ၿပီး သံုးႏွစ္တႀကိမ္ တရားသူႀကီး သံုးပံုတပံုကို နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ေရြးေကာက္ပါတယ္။ တရားသူ ႀကီး အေရြး ခံရဖို႔အတြက္ အစည္းအေဝး တက္သူအားလံုးရဲ႕ မဲသံုးပံုႏွစ္ပံု ရဖို႔ လိုပါတယ္။ တရားသူႀကီး ၂၁ ေယာက္ထဲ က ခံု႐ံုး ဥကၠဌနဲ႔ ဒု-ဥကၠဌကို လွ်ဳိ႕ဝွက္မဲနဲ႔ သံုးႏွစ္ သက္တမ္းအတြက္ ေရြးေကာက္ပါတယ္။ အမႈတခု တင္လာရင္ေတာ့ တရားၿပိဳင္ ႏိုင္ငံေတြဟာ တရားသူႀကီး ၂၁ ေယာက္ထဲ ကိုယ့္ႏိုင္ငံက မပါရင္ ad hoc အေရးေပၚ ဆြဲခန္႔ တရားသူႀကီး တေယာက္စီ အဆိုျပဳ တင္သြင္းခြင့္ရွိပါတယ္။ ဒီတရားသူႀကီးဟာ မူလတရားသူႀကီး ၂၁ ေယာက္နဲ႔ တန္းတူ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ ၁၉၉၆ ခုကေန ကေန႔ထိ ပင္လယ္ျပင္ ခံု႐ံုးဟာ အမႈေပါင္း ၁၉ မႈကို လက္ခံရရွိခဲ့၊ ၁၇ မႈကို စစ္ေဆး ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ-ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အမႈက အမႈအမွတ္ ၁၆ ျဖစ္ပါတယ္။

ပင္လယ္ျပင္ဥပေဒအျငင္းပြားမႈေတြကို ဒီပင္လယ္ျပင္ဥပေဒဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာခံု႐ံုး အျပင္ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ တရား ႐ံုး ICJ ကလည္း ကိုင္တြယ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပင္လယ္ျပင္ ခံု႐ံုးက စီရင္ခ်က္ဟာ အၿပီးအျပတ္ ျဖစ္ၿပီး မလိုက္နာ မေနရ ျဖစ္ပါတယ္။ အယူခံခြင့္ မရွိပါ။

လက္ရွိတရားသူႀကီး ၂၁ ဦးကေတာ့ ...

• အာရွတိုက္က ဂ်ပန္၊ အိႏၵိယ၊ တ႐ုတ္၊ ေတာင္ကိုးရီးယား၊ လက္ဘႏြန္
• အာဖရိကတိုက္က ေတာင္အာဖရိက၊ ဆီနီေဂါ၊ တန္ဇန္းနီးယား၊ ကိပ္ဗာ့ဒ္၊ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယား
• အေနာက္ဥေရာပနဲ႔ေျမာက္အေမရိကတိုက္က ဂ်ာမဏီ၊ ျပင္သစ္၊ ၾသစႀတီးယား၊ ေမာလ္တာ
• အေရွ႕ဥေရာပက ပိုလန္၊ ႐ုရွား၊ ယူကရိန္း
• ေတာင္နဲ႔အလယ္အေမရိကတိုက္က ဘရာဇီး၊ ဂရီေနဒါ၊ ထရီနီးဒက္ႏွင့္တိုဘာဂို၊ အာဂ်င္တီးနား တို႔ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ-ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အမႈမွာ အေရးေပၚဆြဲခန္႔ တရားသူႀကီးေတြ အျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံက အေမရိကန္ တရားသူႀကီး မစၥတာဘား နာ့ဒ္ေအာ့က္စ္မင္း၊ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွက ဂါနာတရားသူႀကီး မစၥတာေသာမတ္စ္ မင္ဆာကို တင္သြင္းခဲ့လို႔ အားလံုးေပါင္း တရားသူႀကီး ၂၃ ေယာက္ ျဖစ္သြားပါတယ္။

ဒီဆြဲခန္႔တရားသူႀကီးေတြကို တရားၿပိဳင္ႏိုင္ငံေတြက လစာေပးရသလား မေပးရလား မသိပါ။

၂၀၁၂-၂၀၁၅ အတြက္ ဂ်ပန္တရားသူႀကီးက ခံု႐ံုးဥကၠဌျဖစ္ၿပီး ေတာင္အာဖရိက တရားသူႀကီးက ဒု-ဥကၠဌ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၈-၂၀၁၁ အတြက္ ခံု႐ံုးဥကၠဌက ကိပ္ဗာ့ဒ္၊ ဒု-ဥကၠဌက ၾသစႀတီးယားက ျဖစ္ပါတယ္။ တရားသူႀကီး အားလံုးဟာ ဥပေဒဘြဲ႔ ၂ ခု ၃ ခု ရထားတဲ့ ထိပ္တန္း ဥပေဒပညာရွင္ professional ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
*******
ဒီေနာက္မွာေတာ့ အားလံုးသိတဲ့အတိုင္း ၂၀၁၂ ခု မတ္လ ၁၄ ရက္မွာ စီရင္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ခံု႐ံုးဟာ အခ်က္ ၆ ခ်က္ကို စီရင္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ပထမ သံုးခ်က္က ခံု႐ံုးရဲ႕စီရင္ပိုင္ခြင့္ေတြကို ဆံုးျဖတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

စတုတၳအခ်က္က စိန္႔မာတင္ကၽြန္းတဝိုက္က ေရျပင္နယ္နိမိတ္သတ္မွတ္ခ်က္ျဖစ္ၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဘက္က တရားသူ ႀကီး ၂၁ ေယာက္၊ ျမန္မာဘက္က တရားသူႀကီး ၁ ေယာက္ (ထရီနီးဒက္ႏွင့္ တိုဘာဂိုႏိုင္ငံ) မဲေပးပါတယ္။ စိန္႔မာတင္ ကၽြန္းေရျပင္ကို တဝက္ ခြဲယူဖို႔ ျမန္မာ့ ႀကိဳးပမ္းခ်က္ ပယ္ခ်ခံရပါတယ္။ တ႐ုတ္၊ ႐ုရွား၊ အိႏၵိယ၊ ဂ်ပန္၊ ေတာင္အာဖရိက အျပင္ ျမန္မာက တင္ထားတဲ့ ဆြဲခန္႔ အေမရိကန္ တရားသူႀကီးကပါ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဘက္က မဲေပး ခဲ့ပါတယ္။

ပဥၥမအခ်က္က စိန္႔မာတင္ကၽြန္း အလြန္ကေန မိုင္ ၂၀၀ အထိ သီးသန္႔ စီးပြားေရးဇုန္ ပင္လယ္ျပင္ ပိုင္နက္ကို ဆံုးျဖတ္တာ ျဖစ္ၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဘက္က ၂၁ မဲ၊ ျမန္မာဘက္က ၁ မဲ (ထရီနီးဒက္ႏွင့္တိုဘာဂို) ရပါတယ္။ ဆ႒မ အခ်က္ က ေတာ့ သီးသန္႔ စီးပြားေရးဇုန္ မိုင္ ၂၀၀ အလြန္နယ္နိမိတ္ သတ္မွတ္ရာမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္က ၁၉ မဲ၊ ျမန္မာဘက္က ၃ မဲ (ဆီနီဂဲလ္၊ ထရီနီးဒက္ႏွင့္ တိုဘာဂို၊ တ႐ုတ္) ရပါတယ္။ ဒါဟာ ပင္လယ္ျပင္ ဥပေဒသမိုင္းမွာ ပထမဆံုး စီရင္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာန အဆိုအရ သူတို႔ဟာ ေရပိုင္နက္ ၁၀၇,၀၀၀ စတုရန္း ကီလိုမီတာ ေတာင္းတာကို ခံု႐ံုးက ၁၁၁,၀၀၀ စတုရန္းကီလိုမီတာ ေပးလိုက္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သီးသန္႔ စီးပြားေရးဇုန္ မိုင္ ၁၃၀ အစား မိုင္ ၂၀၀ အျပည့္ ရသြားပါတယ္။ မိုင္ ၂၀၀ အလြန္ ကမ္းဦး ေရတိမ္ပိုင္းကိုလည္း လုပ္စားခြင့္ ရသြားပါတယ္။

စီရင္ခ်က္ စတုတၳပိုဒ္ပါ ေနရာဟာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ကုန္ပိုင္းတုန္းက ႏွစ္ဘက္ေရတပ္ေတြ အဓိက စားခြက္လု ရန္ေစာင္ခဲ့တဲ့ ေနရာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုစီရင္ခ်က္ စတုတၳပိုဒ္အရ အဲဒီႏွစ္ႏိုင္ငံ ေရပိုင္နက္ကိစၥ ရန္ပြဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ တရားခံ အျဖစ္ အျပစ္ေပး ခံရတဲ့ အဓိပၸာယ္ ျဖစ္သြားပါတယ္။ နာဂစ္ မုန္တိုင္းလို ဆိုးဝါးတဲ့ ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္က ထိုးႏွက္ခ်က္ ျဖစ္သြားပါတယ္။

*******

ရခိုင္ပင္လယ္ျပင္ သို႔မဟုတ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အေနာက္ဘက္ ပင္လယ္ျပင္ကို အဲသလို အမဲဖ်က္ခဲ့ ၾကပါတယ္။

ဂါမဏိ
ရည္ၫႊန္း - http://www.itlos.org/index.php?id=2&L=0