KIO ႏွင့္ KNO သေဘာထားျပန္ညွိၿပီး

ဖနိဒါ | အဂၤါေန႔၊ ဇန္နဝါရီလ ၂၅ ရက္ ၂၀၁၁

ခ်င္းမုိင္(မဇိၥ်မ) ။ ။ ကခ်င္ အမ်ဳိးသားအခြင့္အေရး ရရွိေရးအတြက္ ျပည္တြင္းမွ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ ေျပာင္းလဲေရး လက္မခံသည့္ ကခ်င္ လြတ္ေျမာက္ေရး အဖြဲ႔ (KIO) ႏွင့္ ျပည္ပ အေျခစုိက္ KNO အဖြဲ႔ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိခဲ့သည္။

၁၂ ႏွစ္ၾကာ ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ အၿပဳိင္အဆုိင္ သေဘာလုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ရွိခဲ့ၿပီး ကခ်င္ လူထု အၾကား မတူညီသည့္ သေဘာ ကြဲလြဲမႈမ်ား မရွိေစရန္ ထိပ္ပုိင္း ေခါင္းေဆာင္မ်ား ယခုလ ၂၁ ရက္ႏွင့္ ၂၂ ရက္မ်ားတြင္ ေတြ႔ဆံုကာ သေဘာတူ လက္မွတ္ ထုိးရေၾကာင္း ဒုဥကၠ႒ ေဂါင္ရီ ေဇာ္ဆုိင္းက ေျပာသည္။

“အရင္ကေတာ့ မတူညီတဲ့အခ်ဳိ႕အပုိင္းေတြ ရွိတယ္ခင္ဗ်၊ ႏွစ္ဖြဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ၿပီးလုပ္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္လုိ႔ရွိရင္ မတူညီတဲ့ သေဘာမ်ဳိးလုိ သူမ်ားအျမင္မွာ မရွင္းသလို ျဖစ္ခဲ့တာေတြ ရွိတယ္။ ဒီလုိ မျဖစ္ေအာင္ အမ်ဳိးသား အေရးမွာ အတူတကြ လက္တြဲ လုပ္ေဆာင္သြားဖို႔ သေဘာထား ျပန္ညွိႏႈုိင္းတယ္”ဟု သူက မဇိၥ်မကုိ ေျပာသည္။

KIO အေနျဖင့္္ လက္လွမ္းမမီႏုိင္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ KNO က ႏုိင္ငံေရးအရ ႏုိင္ငံတကာႏွင့္ ဆက္သြယ္ ႏုိင္ေရး အတြက္ တည္ေထာင္ ခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္းတြင္ KIO ႏွင့္ KNO အၾကား သေဘာထားမ်ား ယွဥ္ၿပိဳင္သလုိ ျဖစ္လာသျဖင့္ ျပန္လည္ နားလည္မႈ ယူျခင္းဟု ဆုိသည္။

လက္ေတြ႔ မည္သည့္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သြားရန္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မခ်ရေသးေသာ္လည္း တျခား တုိင္းရင္းသားႏွင့္ ဒီမုိကေရစီ လႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ အတူ ပူးေပါင္းကာ ျမန္မာျပည္ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု ေပၚထြန္းရန္ လုပ္ေဆာင္ သြားမည္ဟု သိရသည္။

ထုိသေဘာတူညီမႈ စာခြ်န္လႊာ Memorandum of Understanding- MOU တြင္ အမ်ဳိးသားေရးကုိ အတူလက္တြဲ ေဆာင္ရြက္ သြားရန္၊ တုိင္းရင္းသားမ်ား တန္းတူ အခြင့္အေရး ရရွိေရးအတြက္ ႏုိင္ငံေရး ေျဖရွင္းသြားရန္၊ ဗမာ၊ ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကယား၊ မြန္၊ ရွမ္း၊ ရခုိင္ စသည့္ တုိင္းရင္းသားမ်ား ပါဝင္သည့္ စစ္မွန္သည့္ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု ေပၚေပါက္လာေရး ၾကိဳးပမ္းသြားရန္ သေဘာတူခဲ့ၾကသည္။

KNO ကုိ ကခ်င္လူထု လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ရရွိေရး၊ စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရး၊ ဒီမုိကေရစီ ရရွိေရး စသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ၁၉၉၉ ဇန္နဝါရီ ၉ ရက္တြင္ ကခ်င္ ေက်ာက္စိမ္း လုပ္ငန္းရွင္ ဒူဝါေဘာမ္ဝမ္ လေရာ္က ထုိင္းႏုိင္ငံ ဇင္းမယ္ၿမိဳ႕တြင္ စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။

အဓိကအားျဖင့္ စစ္အစုိးရ ျပဳလုပ္သည့္ ၂ဝဝ၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒႏွင့္ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပမႈမ်ား၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ဆံု ေရကာတာ စီမံကိန္း ဆန္႔က်င္ေရးမ်ားကုိ ႏုိင္ငံတကာေရာက္ ေကအန္အုိ အဖြဲ႔မ်ား ဦးေဆာင္ လႈပ္ရွားၾကသည္။

KNO က ကခ်င္အမ်ဳိးသားမ်ား ရသင့္ရထုိက္သည့္ အခြင့္အေရးမ်ား ရရွိေရးမူကုိ ခ်မွတ္၍ အျခား ဒီမုိကေရစီ လုိလား သူမ်ားႏွင့္ တျခား တုိင္းရင္းသား အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ အတူ စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု ျဖစ္လာေရး ႏုိင္ငံတကာႏွင့္ ေဆြးေႏြး တင္ျပသည္ဟု KNO ဥကၠ႒ ဒူဝါေဘာမ္ဝမ္ လေရာ္က ေျပာသည္။

“ကခ်င္အမ်ဳိးသား လူထုအားလံုးကုိယ္စားျပဳၿပီးေတာ့ စစ္အစုိးရေအာက္မွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတာ ေတြကုိ ႏုိင္ငံတကာ သိေအာင္ တင္ျပတယ္။ ဒုကၡျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေန ကေန လႊတ္ေျမာက္ဖုိ႔ ဆုိတာ စစ္မွန္တဲ့ ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုကုိ ျမန္မာျပည္မွာ လုပ္ႏုိင္မွ ေအးခ်မ္း ႏိုင္မယ္ ဆုိတာေတြ အဓိက တင္ျပ ေျပာဆုိတာပါ”ဟု ေျပာသည္။

ႏုိင္ငံတကာေရာက္ရွိေနေသာ ကခ်င္ဒုကၡသည္မ်ား၏ အေျခအေန အခက္အခဲမ်ားကုိ ေစာင့္ၾကည့္ေနၿပီး အကယ္၍ ဒုကၡ ေရာက္ေနသူ ကခ်င္ ဒုကၡသည္မ်ားအတြက္ KNO က UNHCR ကုိ စာေရး အေၾကာင္းၾကားကာ ကူညီ ေျဖရွင္းေပးခဲ့သည္။ မႏွစ္ ဇြန္လက မေလးရွားႏုိင္ငံ ဒုကၡသည္စခန္းမွ ႐ုိးေမးနီးယားႏုိင္ငံ ေရာက္ရွိသြားေသာ ကခ်င္ဒုကၡသည္ ၃၈ ဦးအေရးကုိလည္း ေျဖရွင္း ေပးခဲ့ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ား ေပၚထြက္ခဲ့သည္။

အမ်ဳိးသားေရးကုိ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားရန္ ေကအုိင္အုိ ဒုဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီး အင္ဘန္လေအာင္၊ ဒုဥကၠ႒ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ေဂါင္ရီ ေဇာ္ဆုိင္း၊ ဗဟုိ ေကာ္မတီ အဖြဲ႔ဝင္ ဦးလဖုိင္လႏွင့္ ေကအန္အုိ နာယက ဦးဟုိဝါလဂ်ာ၊ ဥကၠ႒ ဦးေဘာမ္ဝမ္လေရာ္ႏွင့္ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ေဒါက္တာ လေထာ္ ေနာ္ေလာန္တုိ႔ ၆ ဦး သေဘာတူ လက္မွတ္ ေရးထုိးခဲ့ၾကသည္။

စစ္အစုိးရက KIO ကုိ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ အသြင္ေျပာင္းေရး မလုပ္သည့္အတြက္ ယခင္ ၁၉၉၄ မတုိင္မီ ကာလသုိ႔ ေရာက္သြားမည္ဟု ေျပာဆုိ ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေကအုိင္အုိကုိ “ေသာင္းက်န္းသူမ်ား အဖြဲ႔”ဟု စြတ္စြဲ ေျပာဆုိခဲ့သည္။

အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္၊ ၾသစေတးလ်၊ ဒိန္းမတ္၊ မေလးရွား၊ အိႏၵိယ၊ ကေနဒါ၊ ၿဗိတိန္၊ ေနာ္ေဝး၊ ဆြီဒင္၊ တ႐ုတ္ႏွင့္ ထုိင္း စသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ KNO အဖြဲ႔မ်ား ရွိသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ စက္တင္ဘာလမွ စတင္ကာ စစ္အစုိးရႏွင့္ KIO အၾကား ဆက္ဆံေရး ျပတ္ေတာက္ခဲ့ရာ ယေန႔ထိ ထူးျခားသည့္ အေျခအေန မရွိေသးေပ။

၁၉၆၁ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၅ တြင္ ကခ်င္တမ်ဳိးသားလံုး တန္းတူအခြင့္အေရး ရရွိရန္ ကခ်င္ေက်ာင္းသား ေဇာ္တူးႏွင့္ ေဇာ္ဆုိင္း တို႔ ဦးေဆာင္ကာ လက္နက္ကုိင္ ေတာ္လွန္ေရး လႈပ္ရွားမႈ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။

လာမည့္ ႏွစ္ ၅ဝ ျပည့္ ကခ်င္ေတာ္လွန္ေရးေန႔ကုိ ဇင္းမယ္တြင္ က်င္းပသြားမည္ ျဖစ္သည္။ အျခား ႏုိင္ငံ အသီးသီး တြင္လည္း ႏွစ္စဥ္ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။

Ref: မဇၽၥိမ