ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအားလံုး မလြတ္ေသးတဲ့အတြက္ HRW စိတ္ပ်က္

ခင္ျဖဴေထြး
ဗုဒၶဟူး, 12 ေအာက္တိုဘာ 2011

ျမန္မာအစိုးရက မေန႔က ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားတခ်ိဳ႕ကို ျပန္လႊတ္ေပးလုိက္တဲ့ အေပၚ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွား သူေတြနဲ႔ အဖြဲ႔အစည္း ေတြက ႀကိဳဆို ခဲ့ၾကေပမဲ့ တကယ္တမ္း လႊတ္သင့္တဲ့ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ အားလံုးကို ျပန္မလႊတ္ ေသးတဲ့အတြက္ စိတ္ပ်က္ မိတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ အားလံုး ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ သူတို႔က ေတာင္းဆို လိုက္သလိုပဲ လူ႔ အခြင့္အေရးနဲ႔ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို အာမခံႏုိင္တဲ့ ဥပေဒေတြနဲ႔ မူ၀ါဒ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ဖို႔ကိုလည္း ျမန္မာ အစိုးရကို တိုက္တြန္း လုိက္ပါတယ္။ အျပည့္စံုကို မခင္ျဖဴေထြးက တင္ျပ ထားပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ တကယ္တမ္း ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေနတယ္ဆိုတာကို ျပခ်င္ရင္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ အားလံုးကို လႊတ္ေပးရမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ေ၀ဖန္ေျပာ ဆိုေနၾကတာပါ။ ေမွ်ာ္လင့္တဲ့ အတိုင္း ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အားလံုး ျပန္မလြတ္ေသးတဲ့ အတြက္ စိတ္ပ်က္မိတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ Human Rights Watch ရဲ႕ အာရွေဒသ ဆိုင္ရာ တာ၀န္ခံ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ အီလိန္း ပီယာဆန္ (Elaine Pearson) က ေျပာပါတယ္။

“ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အမ်ားအျပား ျပန္လႊတ္ေပးမယ္ ဆိုတဲ့ ေျပာဆိုမႈေတြ က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ ထြက္ေပၚ ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ မၾကာခင္ အခ်ိန္မွာ ဒီလိုလူေတြ ျပန္လြတ္လာတာ ေတြ႔ရ လိမ့္မယ္လို႔ က်မတို႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ ခဲ့ၾကတာပါ။ တကယ္တမ္း အဲဒီလို ျဖစ္မလာေတာ့ စိတ္ပ်က္ မိပါတယ္။ အခုဟာက အရင္ ျမန္မာအစိုးရ အစဥ္အဆက္ လုပ္ေနက် အတုိင္းပါပဲ။ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင့္ ေပးၿပီး အက်ဥ္းသားေတြ ေထာင္နဲ႔ခ်ီ လႊတ္တယ္၊ ဒါေပမဲ့ အဲဒီထဲမွာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားက နည္းနည္းပဲ ပါပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခု ကိုဇာဂနာနဲ႔ မစုစုေႏြး တို႔လိုလူေတြ ျပန္လြတ္လာတဲ့ အတြက္ ၀မ္းေျမာက္ ႀကိဳဆိုရေပမဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက အက်ဥ္းေထာင္ေတြ ထဲမွာ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက် ေနသူေတြ ေထာင္နဲ႔ခ်ီ ရွိေနေသးတယ္ ဆိုတာကိုလည္း ေမ့ပစ္လို႔ မရပါဘူး။”

ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အားလံုး ျပန္လြတ္ဖို႔ အေရးႀကီးတဲ့တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ျမန္မာလူထုရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ လြတ္လပ္ခြင့္ ေတြကို အာမခံႏုိင္တဲ့ ဥပေဒဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ဖို႔လည္း အေရးႀကီးတယ္လို႔ မေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။

“ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အားလံုး လြတ္ေျမာက္ဖို႔က တကယ္ အေရးႀကီးပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာလည္း အစိုးရ အေနနဲ႔ ဒီလို ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို မတရား ဖမ္းဆီးထားႏိုင္တဲ့ ဥပေဒေတြကို ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ရပါလိမ့္မယ္။ တကယ္တမ္း ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို အမွန္တကယ္ လုပ္ေနတယ္ ဆိုတာကို ျပခ်င္ရင္ေတာ့ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ျဖစ္တဲ့ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခြင့္၊ စု႐ံုးခြင့္နဲ႔ အသင္းအပင္း ဖြဲ႔စည္းမႈ စတာေတြကို တားျမစ္တဲ့ ဥပေဒ ေတြကိုလည္း ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲ ပစ္ရပါလိမ့္မယ္။”

နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ အာရွေဒသဆိုင္ရာ တာ၀န္ခံ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ အီလိန္း ပီယာဆန္ ျဖစ္ပါတယ္။ မေန႔က ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားတခ်ိဳ႕ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ အေပၚမွာ ႏုိင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႔ Amnesty International နဲ႔ Christian Solidarity Worldwide (CSW) တို႔ကလည္း ႀကိဳဆိုေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခဲ့ၾကသလို ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အားလံုးကို လႊတ္ေပးဖို႔ကိုလည္း သူတို႔က ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ ေတာင္းဆို ခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႔က ျမန္မာ့အေရး ကၽြမ္းက်င္သူ ဘန္ဂ်မန္ ဇ၀က္ကီး (Benjamin Zwacki) က ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ဆိုတာ အစကတည္းက မရွိသင့္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။

“အစကတည္းက ဒီလူေတြ အဖမ္းခံရစရာ အေၾကာင္းကုိ မရွိပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက အခု ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား တခ်ဳိ႕ လႊတ္ေပးတာ အပါအ၀င္ တုိင္းျပည္ထဲမွာ လုပ္ေနတယ္ဆုိတဲ့ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြဟာ ေနျပည္ေတာ္နဲ႔ ရန္ကုန္မွာတင္ သာမကဘဲ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိး က်ဴးလြန္ခံေနရတဲ့ တုိင္းရင္းသား ေဒသေတြ အထိပါ တုိးခ်ဲ႕ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢရဲ႕ အထူးစံုစမ္းစစ္ေရးမႉး ေသာမတ္စ္ အုိေဟး ကင္တားနား (Tomas Ojea Quintana) ကလည္း အခုတႀကိမ္ လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အေရအတြက္ နည္းလြန္းတာေၾကာင့္ မိုလို႔ ဒါဟာ ႏုိင္ငံတကာက ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ အတိုင္း ျဖစ္မလာ ေသးတာပဲလို႔ ဆိုပါတယ္။

“အခုကိစၥမွာဆိုရင္ လႊတ္ေပးတာဟာ ႏုိင္ငံတကာအသိုက္အ၀န္းက ေတာင္းဆိုေနတဲ့အတိုင္း မဟုတ္ဘူး ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တကယ့္ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာရပါလိမ့္မယ္။ အေထြေထြ ညီလာခံမွာ အဖြဲ႔၀င္ တႏုိင္ငံခ်င္းစီ သိေအာင္ေျပာျပရမွာ ျဖစ္ၿပီး ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေနအတိုင္း ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢရဲ႕ အထူးစံုစမ္းစစ္ေရးမႉး ေသာမတ္စ္ အုိေဟး ကင္တားနား (Tomas Ojea Quintana) ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ေပးတဲ့ အေျခအေနအပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေနာက္ဆံုး ႏုိင္ငံေရး ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈေတြကို လာမယ့္ ေအာက္တိုဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔က်ရင္ ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီမွာ မစၥတာ ကင္တားနားက အစီရင္ခံမွာျဖစ္ပါတယ္။

လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္နဲ႔ အက်ဥ္းသား ၆ ေထာင္ေက်ာ္ ျပန္လႊတ္ေပးမယ္လို႔ ျမန္မာအစိုးရက ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ ခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း မေန႔ကစလို႔ အက်ဥ္းသား တခ်ိဳ႕ ျပန္လႊတ္ရာမွာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားကေတာ့ အနည္းစုသာ ပါ၀င္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီအထဲမွာ တိုင္းရင္းသား ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ေတြနဲ႔ ေရႊ၀ါေရာင္ သံဃာ့ လႈပ္ရွားမႈေခါင္းေဆာင္ သံဃာေတာ္ေတြလည္း ပါ၀င္ျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္လဲ ဒီလို အထင္ကရပုဂၢိဳလ္ေတြ အပါအ၀င္ က်န္ေနေသးတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ အားလံုး ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ ျပည္တြင္းျပည္ပ လႈပ္ရွားသူေတြက ေတာင္းဆိုေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

Ref: VOA News