အက်ဥ္းက်ဆဲ သတင္းသမားေတြကို လႊတ္ေပးဖို႔ CPJ ေတာင္းဆို

ဦးစံမိုေ၀
ၾကာသပေတး, 13 ေအာက္တိုဘာ 2011

ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္နဲ႔အညီ ႏိုင္ငံအႏွံ႔မွာရွိတဲ့ အက်ဥ္းေထာင္ေတြမွာ အက်ဥ္းက် ခံေနရတဲ့ အက်ဥ္းသား ေတြထဲက သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ အက်ဥ္းသား ၆,၀၀၀ ေက်ာ္ကို လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင့္ ေပးမယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္း ျမန္မာ အစိုးရက အဂၤါေန႔မွာ ေၾကညာ လိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေနာက္တေန႔မွာ အက်ဥ္းသားေတြကို ျပန္လႊတ္ ေပးခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီအထဲမွာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက် ခံေနရသူ ၂၀၀ ၀န္းက်င္ေလာက္လည္း ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္ လာခဲ့ပါတယ္။ အခုလို ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ေနတဲ့ အက်ဥ္းသားေတြ ျပန္လႊတ္ေပးတဲ့ ေနရာမွာ လက္တဆုပ္စာ စာ၊ နယ္၊ ဇင္း ေလာကသားေတြ ပါ၀င္ၿပီး သတင္း မီဒီယာသမား ဆိုလို႔ နာမည္ေက်ာ္ လူရႊင္ေတာ္ တဦးလည္းျဖစ္၊ ဘေလာ့ဂါ တဦးလည္းျဖစ္တဲ့ ကိုသူရ (ေခၚ) ကိုဇာဂနာ တဦးပဲ ပါ၀င္ပါတယ္။

အက်ဥ္းသားလြတ္ေျမာက္မႈ အေျခအေနကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းမ်ား ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႔ႀကီးျဖစ္တဲ့ CPJ က ျမန္မာ သတင္းသမားေတြကို ဆက္လက္ ထိမ္းသားထားတဲ့ အေပၚ စိတ္ပူပန္မိေၾကာင္း ေျပာဆို ပါတယ္။ စံုစမ္း ေမးျမန္းထားတဲ့ ဦးစံမိုေ၀က တင္ျပထားပါတယ္။

Committee to Protect Journalists (CPJ) လို႔အမည္ရတဲ့ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ အေျခစိုက္ သတင္းသမားမ်ား ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႔ႀကီးက စြယ္စံု အႏုပညာရွင္ လူရႊင္ေတာ္ ကိုဇာဂနာ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ အတြက္ ႀကိဳဆို လိုက္ေပမယ့္ ေထာင္ဒဏ္ က်ခံေနရတဲ့ တျခားသတင္းသမား အမ်ားစု ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာျခင္း မရွိတဲ့အတြက္ စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္ရေၾကာင္း ေျပာဆိုပါတယ္။

CPJ အဖြဲ႔က ရရွိထားတဲ့ စာရင္းဇယားအရ သတင္းသမားအက်ဥ္းသား (၁၄) ေယာက္ ရွိတဲ့ အထဲက တေယာက္ပဲေလ်ာ့ သြားတဲ့ အတြက္ (၁၃) ေယာက္ က်န္ရွိ ေနေသးေၾကာင္းနဲ႔ အမ်ားစုကို ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္း ထားတဲ့ အေပၚ စိုးရိမ္ေၾကာင္း CPJ အဖြဲ႔ရဲ႕ အာရွ အစီအစဥ္ ညႇိႏႈိင္းေရးမႉး Bob Dietz ကေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔ အက်ဥ္းသား ျပန္လႊတ္ေပးတဲ့အေျခအေနကို ေသခ်ာအနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ ေနပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔မွာ ရထားတဲ့ စာရင္းအရ သတင္းသမား (၁၃) ေယာက္နဲ႔ အထက္ဟာ အက်ဥ္းက် ခံေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ားစုဟာ ျပန္လြတ္လာတဲ့ အထဲမွာ မပါပါဘူး။ အခုလို လူသိရွင္ၾကား အက်ဥ္းသားေတြ ျပန္လႊတ္ ေပးေနပါတယ္ ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ သတင္းသမားေတြကို ျပန္လႊတ္ မေပးဘဲ ဆက္ၿပီး ထိမ္းသိမ္းထားတဲ့ အတြက္ စိတ္ပူပန္မႈ ျဖစ္ရပါတယ္။”

CPJ အေနနဲ႔ ဗုဒၶဟူးေန႔က အက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ေပးရာမွာ ဘေလာ့ဂါ ကိုဇာဂနာတဦးသာ ပါ၀င္ေပမယ့္ ေနာက္ လာမယ့္ ရက္ပိုင္းေတြ အတြင္း ဘယ္လိုမ်ား ဆက္ၿပီး ျဖစ္လာအံုးမယ္ ဆိုတာကို အနည္းကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ ေနပါတယ္လို႔ CPJ ရဲ႕ အြန္လိုင္း (Online) စာမ်က္ႏွာမွာ ေရးသားထားပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မီဒီယာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေျပာင္းလဲတိုးတက္မႈေတြျဖစ္ေနတာကို ႀကိဳဆိုပါတယ္ လို႔လည္း Bob Dietz က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သတင္း မီဒီယာအေပၚ အာမခံတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးေတာ့ မေတြ႔ရေသးဘူးလို႔လည္း သူက ေထာက္ျပပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔ သံသယရွိသလို စိတ္လည္းပူပါတယ္။ အခ်ိန္အၾကာႀကီးေပးၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့ပါတယ္။ သတင္း သမားေတြ အေနနဲ႔ အစိုးရအေပၚ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေ၀ဖန္ပိုင္းျခား ေထာက္ျပတာေတြ လုပ္ႏိုင္ၿပီလား၊ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လႈပ္ရွား ႏိုင္ၿပီလား ေရးသား တင္ျပႏိုင္ၿပီလား၊ ဒါေတြျဖစ္ဖို႔ ၾကာျမင့္ပါလိမ့္အံုးမယ္။ စစ္မွန္တဲ့ လားရာဘက္ကို သြားေနတာကိုေတာ့ ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မၾကာခင္အခ်ိန္ အထိကေတာ့ အရမ္းေႏွးေကြးတဲ့ ေျခလွမ္း တက္လွမ္းေနတာကိုပဲ ေတြ႔ရပါ ေသးတယ္။ မီဒီယာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အာမခံတဲ့ အခင္းအက်င္းမ်ိဳးေတြ မေတြ႔ရေသးပါဘူး”

CPJ အဖြဲ႔ရဲ႕ အာရွအစီအစဥ္ ညွိႏိႈင္းေရးမႈး Bob Dietz ေျပာသြားတာပါ။

ျပည္ပမွာ အေျခစိုက္တဲ့ ျမန္မာအက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔ AAPP ရဲ႕ထုတ္ျပန္တဲ့ စာရင္းအရ ဗုဒၶဟူး ေန႔မွာ လႊတ္ေပးလိုက္တဲ့ အက်ဥ္းသားေတြ အနက္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား (၂၀၆) ေယာက္ ပါ၀င္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အဲဒီအထဲမွာ အထိန္းသိမ္းခံ ဒီမိုကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံ DVB သတင္းေထာက္ မလွလွ၀င္းကို အကူအညီ ေပးခဲ့သူ ကိုျမင့္ႏိုင္၊ ျမန္မာ ေနးရွင္းဂ်ာနယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ဦးစိန္၀င္းေမာင္၊ ဘေလာ့ဂါ ကိုသူရ (ေခၚ) ကိုဇာဂနာ စသူတို႔ ပါ၀င္ခဲ့တာပါ။

ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ၊ ပဲရစၥ္ၿမိဳ႕အေျခစိုက္ နယ္စည္းမျခား သတင္းေထာက္မ်ားအသင္း RSF ကလည္း ကိုဇာဂနာ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္ လာတာကို ႀကိဳဆိုေပမယ့္ ျမန္မာ အစိုးရရဲ႕ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင့္ေပးမႈကို မျပည့္စံုတဲ့ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာ ခြင့္လို႔ ေခၚဆို သံုးႏံႈး လိုက္ၿပီး က်န္ သတင္းသမားေတြကိုပါ ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆို လိုက္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံက အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ အက်ဥ္းက်ခံေနရဆဲ သတင္းသမားေတြ ထဲမွာ အမ်ားစုကေတာ့ ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့ အသံ DVB ရဲ႕ သတင္းေထာက္ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ လူသိ မ်ားသူေတြကေတာ့ မလွလွ၀င္း၊ ကိုစည္သူေဇယ်၊ ဦးေမာင္ေမာင္ေဇယ်၊ ကိုေငြစိုးလင္းတို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

အက်ဥ္းက်ခံေနရဆျဖစ္တဲ့ဲ ထင္ရွားတဲ့ ဘေလာ့ဂါေတြကေတာ့ ကိုေနဘုန္းလတ္နဲ႔ ကိုေကာင္းျမတ္လိႈင္တို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

Ref: VOA News