အေမရိကန္ကုန္သြယ္ေရး ဝန္ႀကီးေဟာင္း Mickey Kantor နဲ႔ ဗီြအိုေအ သီးသန္႔ ေမးျမန္းခန္း

ေဒၚခင္စုိးဝင္း
10.01.2013

အေမရိကန္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရး၀န္ႀကီးေဟာင္း Mickey Kantor က သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ အေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အရွိန္ကို ဆက္လက္ ထိန္းသြားႏိုင္ဖို႔ အတြက္ ေရရွည္ျပႆနာေတြကို တာ၀န္ ခံမႈေတြနဲ႔ တာ၀န္သိစြာ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္း ေျပာဆို လိုက္ပါတယ္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ က်င္းပမယ့္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ ရလာဒ္ကို ျပည္သူေတြက အဆံုးအျဖတ္ေပးႏိုင္ဖို႔ အတြက္ စိတ္ခ်ရေအာင္ လုပ္ေဆာင္ သင့္တယ္လို႔လည္း မွတ္ခ်က္ ခ်ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၄ ရက္ၾကာ ခရီးေရာက္ရွိေနတဲ့ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ အေျခစိုက္ Pacific Council on International Policy ႏိုင္ငံတကာ မူ၀ါဒဆိုင္ရာ ပစိဖိတ္ေကာင္စီရဲ႕ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔ ဥပေဒ အႀကံေပး အျဖစ္နဲ႔ Mr. Kantor လိုက္ပါ လာခဲ့ တာျဖစ္ပါတယ္။ VOA ၀ိုင္းေတာ္သူ ေဒၚခင္စိုး၀င္းက Mr. Kantor ကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ဗုဒၶဟူးေန႔က သီးသန္႔ေတြ႔ဆံုေမးျမန္း ထားပါတယ္။

VOA: အခုလို သီးသန္႔ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခြင့္ေပးတဲ့အတြက္ေက်းဇူး တင္ပါတယ္ရွင္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာေရာက္တဲ့ ခရီးစဥ္ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို သိပါရေစရွင္။

Mr. Kantor: Pacific Council on International Policy ႏိုင္ငံတကာမူ၀ါဒဆိုင္ရာ ပစိဖိတ္ေကာင္စီ အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံအေတာ္ မ်ားမ်ားကို အခုလိုဘဲ သြားေရာက္ေလ့လာေနတာပါ။ အထူးသျဖင့္ အာရွနဲ႔ လက္တင္ အေမရိကႏိုင္ငံေတြကို အဓိက အာရံုစိုက္ပါတယ္။ အခု အာရွခရီးစဥ္က ဒီအေတာအတြင္း ဒုတိယ ခရီးစဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမ သြားခဲ့တဲ့ႏိုင္ငံကေျမာက္ကိုရီးယားပါ။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ၂ မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ပထမ အခ်က္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္တိုင္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာေတြျဖစ္ေနသလဲ၊ အေျပာင္းအလဲေတြ သိသိသာသာျဖစ္ထြန္းေနတာနဲ႔ အမွ် ဘယ္လို စိန္ေခၚ အကဲစမ္းမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရသလဲ ဆိုတာေတြကုိ သိခ်င္ပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စူးစမ္းေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို အေမရိကန္ အစိုးရကိုေရာ၊ ျပည္သူေတြကိုပါ လက္ဆင့္ကမ္း အသိေပးဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။

VOA: အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ထိေတြ႔ဆက္ဆံေရးမူကို ဘယ္လိုမ်ား သံုးသပ္လို႔ ရပါလဲ။

Mr. Kantor: အေမရိကန္-ျမန္မာဆက္ဆံေရးက အခုမွ အစ ဘဲရွိပါေသးတယ္။ အရင္တံုး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြေၾကာင့္ ကာလ အေတာ္ၾကာၾကာ ပိတ္ဆို႔မႈေတြနဲ႔ အေရးယူခဲ့တာ အားလံုးအသိပါ။ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီး Derek Mitchell နဲ႔ သံရံုး အရာရွိေတြက က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔ကို ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ျဖစ္ထြန္းမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဒီခရီးစဥ္အတြင္း မွာ ေသေသခ်ာခ်ာ ရွင္းျပၾကပါတယ္။ အားရစရာေကာင္းပါတယ္။ သံအမတ္ႀကီး Derek Mitchell ကျမန္မာ့အေရးကို ထဲထဲ၀င္၀င္ စိတ္ပိုင္းျဖတ္ခ်က္နဲ႔ လုပ္ေဆာင္ေနတာေတြ႔ရပါတယ္။

VOA: ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပဋိပကၡေတြ ကလည္း ရွိေနဆဲ၊ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား တခ်ိဳ႕လည္း က်န္ေနေသးေတာ့ ပိတ္ဆို႔မႈေတြေလွ်ာ့ေပးဖို႔ အခ်ိန္မတန္ ေသးဘူးလို႕ ေ၀ဖန္တ့ဲ သူေတြရွိပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ Mr. Kantor အေနနဲ႔ ဘယ္လိုမ်ား မွတ္ခ်က္ေပးခ်င္ပါသလဲ။

Mr. Kantor: ပိတ္ဆို႔မႈေတြေလွ်ာ့ေပးဖို႔ အခ်ိန္တန္ပါၿပီ။ ပိတ္ဆို႔မႈ တခ်ိဳ႕ကိုေလွ်ာ့ေပါ့ေပးေန တာပါ။ ဒီဘက္ျဖစ္ထြန္း မႈေတြကို ၾကည့္ၿပီး တဆင့္ခ်င္းေလွ်ာ့ေပးတဲ့ သေဘာျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဒီေန႔ ရန္ကုန္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စင္တာကို သြားေရာက္ေလ့လာ ခဲ့ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ ၁၃ ဖြဲ႔နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီမႈ ရရွိထားတာ ၾကားရလို႔ အားတက္ မိပါတယ္။ အဓိကႏိုင္ငံေရး အင္အားစုျဖစ္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ NLD ပါတီလည္း ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရလို႔ သူကိုယ္တိုင္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ျဖစ္ေနၿပီ ဆိုတဲ့ တမဟုတ္ခ်င္း အေျပာင္း အလဲေတြ ျဖစ္ထြန္းေနတာေတြ႔ေနရပါၿပီ။

VOA: ဟုတ္ကဲ့ ဒီလို အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအရွိန္အဟုန္ကို ဆက္ထိန္းထားႏိုင္ဖို႔ အတြက္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရကို ဘယ္လိုမ်ား အႀကံေပးခ်င္ပါသလဲရွင့္။

Mr. Kantor: စိန္ေခၚအကဲစမ္းမႈေတြ ဒါမွမဟုတ္ အေျပာင္းအလဲေတြအတြက္ လုပ္စရာေတြက အမ်ားႀကီး ရွိသလို သိပ္လည္း ခက္ခဲတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အေနနဲ႔ အလုပ္အကိုင္ေတြ ဖန္တီးေပးဖို႔။ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြ လုပ္ဖို႔၊ အေျခခံ အေဆာက္အဦေတြ တည္ေဆာက္ဖို႔နဲ႔ ေကာင္းမြန္တဲ့ ပညာေရး စံနစ္ ထူေထာင္ေရးမွာ တာ၀န္ခံၿပီး၊ တာ၀န္သိစြာနဲ႔ အစိုးရက ေသခ်ာေအာင္ လုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါေတြကို မျဖစ္မေန လုပ္ရမွာပါ။ တခ်ိန္တည္းမွာဘဲ တျခား ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြ လိုဘဲ ေရြးေကာက္ပြဲကိုလည္း ဦးသိန္းစိန္ အေနနဲ႔ ရင္ဆိုင္ ရအံုးမွာပါ။ အားလံုးက အဲဒီေရြးေကာက္ပြဲ ရဲ႕ အေျဖကို ေစာင့္ၾကည့္ ေနၾကမွာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြ အားလံုး ပါ၀င္ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္မယ့္ အခင္းအက်င္းမ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ လည္း စီစဥ္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရမယ့္ အခ်က္ေတြက အမ်ားႀကီးပါဘဲ။ သူကံေကာင္းပါေစလို႔ ဆုေတာင္းေပးပါတယ္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ ထြက္လာမယ့္ ရလာဒ္က ျမန္မာလူထု ကို ကိုယ္စားျပဳတယ္ ဆိုတယ္ကိုေသခ်ာေအာင္ လုပ္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။

VOA: သိသာတဲ့ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြေတြ႔ေနရတဲ့တခ်ိန္တည္းမွာဘဲ ကခ်င္ေဒသက မေအးေသးတဲ့ စစ္ပြဲေတြ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္က ဒုကၡသည္ အေရး ကိစၥေတြက ရွိေနေသးေတာ့၊ အစိုးရ တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ေတြ႔တဲ့ အခါ ဒီျပႆနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေရာ ေဆြးေႏြးဖို႔ ရွိပါသလား။

Mr. Kantor: က်ေနာ္တို႔ေဆြးေႏြးခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ဒီေန႔ ၾကာသပေတးနဲ႔ မနပ္ဖန္ေသာၾကာေန႔မွာ ေနျပည္ေတာ္ တာ၀န္ ရွိသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ရင္လည္း ကခ်င္နဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ အေရး စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ရတာေတြကို ေျပာျပၾကမွာပါ။ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔မွာပါတဲ့ ထက္ျမက္တဲ့အမ်ိဳးသမီး ႀကီးေတြကလည္း ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ရတာေတြကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေ၀ဖန္ဖို႔ ၀န္မေလးၾကပါဘူး။

VOA: Mr. Kantor က အေမရိကန္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးနဲ႕ ကုန္သြယ္ေရး ၀န္ႀကီး အျဖစ္နဲ႔ NAFTA လို႔ေခၚတဲ့ ေျမာက္ အေမရိကတိုက္ႏိုင္ငံမ်ား အၾကား လြတ္လပ္စြာ အခြန္လြတ္ ကုန္သြယ္ေရးကို ေအာင္ျမင္စြာ ႀကိဳးစားခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အခု အာစီယံႏိုင္ငံေတြ ကလည္း NAFTA လိုသေဘာ တူညီမႈမ်ိဳး ရေအာင္ ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ အာစီယံႏိုင္ငံေတြကို ဘယ္လို အႀကံေကာင္းေတြမ်ားေပးႏိုင္ ပါသလဲရွင့္။

Mr. Kantor: အားလံုးတသေဘာတည္း တစုတည္းျဖစ္ဖို႔ဆိုတာကေတာ့ ခက္ခဲတယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ အေလးအနက္ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ NAFTA ကေတာ့ ေအာင္ျမင္ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဆိုတာ ကမၻာ့ဦးေဆာင္ စီးပြားေရး အင္အားႀကီးႏိုင္ငံျဖစ္တာနဲ႔ အညီ လုပ္ထံုး လုပ္နည္းေတြ လိုပါတယ္။ NAFTA ဆိုတာ တကယ္ေတာ့ WTO ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရး အဖြဲ႔အစည္းႀကီး ကို ျပန္လည္ ဖန္တီးလိုက္တဲ့ သေဘာပါဘဲ။ အာစီယံကိုလည္း ဒီလိုဘဲျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္ အေသးစိတ္ အခ်က္ အလက္ေတြ ေဆြးေႏြး ၾကရတာကလည္း လက္၀င္ေတာ့ စိတ္ရွည္ သည္းခံၾကဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ႏိုင္ငံတိုင္းက ကိုယ့္အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္လိုၾကတာပါဘဲ။ အဖြဲ႔၀င္ေတြ အားလံုး လိုခ်င္တဲ့အေျဖရေအာင္ညွိႏိႈင္းရတာကေတာ့ တကယ့္ကို အကဲစမ္းမယ့္ ျပႆနာဆိုတာကို သေဘာေပါက္ဖို႔လည္းလိုပါတယ္။

VOA: အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာကုန္သြယ္ေရးအရ ဆက္ဆံမႈေပၚမွာေကာ ဘယ္လိုမ်ားဆန္းစစ္လို႔ရပါသလဲ။

Mr. Kantor: ဒီအေျခအေနမွာေတာ့ ၂ ႏိုင္ငံကုန္သြယ္ေရးက သိပ္မရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အနာဂတ္မွာေတာ့ တျဖည္ျဖည္း တိုးတက္ လာမွာပါ။ အေမရိကန္ဘက္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚမွာ ေရွ႕ရႈသြားေနတယ္ဆိုတာကို စိတ္ခ်ရတဲ့ အထိေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ တကယ္ဘဲ အျမစ္တြယ္ေနၿပီလား ထြန္းကားေနၿပီလား၊ ဒါေတြေတြ႔ရၿပီဆိုရင္ အေမရိကန္ ကုမၼဏီႀကီးေတြ၊ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူေတြက စိတ္ခ်လက္ခ် ၀င္လာၾကမွာပါ။ အေမရိကန္ အစိုးရကလည္း တက္တက္ၾကြၾကြပိုၿပီး အားေပးမယ္။ သိပ္ကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္္ဖို႔ေကာင္း တဲ့ မိတ္ဖက္ႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံျဖစ္လာေတာ့မွာပါ။

Mr. Mickey Kantor ဟာ သမၼတ Bill Clinton လက္ထက္က အေမရိကန္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရး ၀န္ႀကီး အျဖစ္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္ၿပီး အခုလက္ရွိ California ျပည္နယ္၊ အေျခစိုက္ Mayor Brown LLP ဥပေဒ အက်ိဳးေဆာင္ အဖြဲ႔ရဲ႕ အမႈေဆာင္ အရာရွိျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္အေျခစိုက္ Pacific Council on International Policy ႏိုင္ငံတကာ မူ၀ါဆိုင္ရာ ပစိဖိတ္ေကာင္စီ ဥကၠဌ Dr. Jerrold Green ဦးေဆာင္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူေျပာင္းေရးကာလျဖစ္ထြန္းမႈေတြနဲ႔အတူ စိန္ေခၚအကဲစမ္းမႈေတြ၊ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံေရးအလားအလာေတြကို စူးစမ္း ေလ့လာဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၄ ရက္ၾကာခရီးေရာက္ရွိေနပါတယ္။

ေနျပည္ေတာ္ရွိ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အက်ိဳးေဆာင္ေတြ၊ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ေတြ႔ဆံုၿပီး စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရးနဲ႔ က်န္းမာေရးက႑ေတြမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ အကူအညီေပးႏိုင္မလဲဆိုတာေတြကို အေလးအနက္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ထဲမွာ အဖြဲ႔၀င္ေတြအျဖစ္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံဆိုင္ရာအေမရိကန္သံအမတ္ႀကီးေဟာင္း၊ Tuttle Click Automotive Group ရဲ႕ အမႈေဆာင္အရာရွိ Robert Tuttle၊ Oakley ေနကာမ်က္မွန္နဲ႔ Digital Camera စတဲ့ လူသံုးကုန္ပစၥည္းမ်ိဳးစံုထုတ္လုပ္တဲ့ Oakley ကုမၼဏီပိုင္ရွင္ Scott Olivet အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးနယ္ပယ္က အထင္ကရပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ ေစတနာရွင္ စုစုေပါင္း ၁၈ ဦးေတြပါ၀င္ပါတယ္။

Ref: VOA News