လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး၊ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ

Arms struggle

“ဘယ္လိုစစ္ပြဲမွာ သင္၀င္တိုက္ေနတယ္ဆိုတာ နားလည္ျခင္းဟာ ေအာင္ပြဲရဲ႕ ပထမဆံုးေျခလွမ္းပဲ”
(ဗိုလ္ခ်ဳပ္အန္တိုနီဇင္နီ)

နိဒါန္း
“ေတာ္လွန္ေရးတရပ္၏ ကံၾကမၼာသည္ ေတာ္လွန္သူမ်ား၏ အေတြးအေခၚျပတ္သားမွဳ၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခိုင္မာမွဳ၊ စနစ္တက် ေဆာင္ရြက္မွဳတို႔ အေပၚတြင္ တည္မွီေနသျဖင့္ အေတြးအေခၚ ရွဳပ္ေထြးေ၀၀ါးမွဳမ်ားျဖင့္ ေတာ္လွန္ေရး၏ အရွံဳးကို ကိုယ္တိုင္မဆံုးျဖတ္မိေစရန္ သတိျပဳရမည္” တဲ့။ ဒီစကားစုေလးကို စၾကားခါစက နည္းနည္းေတာ့ မရွင္းသလိုျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ ေတာ္လွန္သူမ်ားကိုယ္တိုင္က ေတာ္လွန္ေရးအရွံဳးကို ဆံုးျဖတ္မိသလို ျဖစ္တတ္တယ္ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါ့မလားဆိုျပီးပါ။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ညွိဖို႔မွာ အေရးၾကီးဆံုးျဖစ္တဲ့ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးအေပၚမွာ ဒီမိုကေရစီ ေတာ္လွန္ေရးသမား အခ်ိဳ႕ရဲ႕ ေျပာဆိုေ၀ဖန္ သံေတြၾကားလာခဲ့ရတယ္။ “လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ေခတ္ကုန္ေနျပီ”၊ “လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္တာ ဦးေႏွာက္မရွိသူေတြပဲလုပ္တာ” ဆိုျပီး ေျပာဆိုသံေတြ ထြက္လာ သလို “ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲဆိုတာ လက္နက္နဲ႔တိုက္လို႔ မရဘူး။ ညင္သာစြာ ေျပာင္းမွရတာ။ နအဖ အခင္းအက်င္း အတိုင္း လိုက္ေလွ်ာက္ျပီး ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေျပာင္းယူရမွာ” ဆိုတဲ့ ဒူးေထာက္ ေက်ာသပ္ခံေရး အေတြး အျမင္ေတြလည္း ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး၊ ကန္႔သတ္စစ္၊ ႏိုင္ငံေရး ခ်ိန္ခြင္လွ်ာဆိုတဲ့ စကားလံုး ေလးေတြကို သတိ သြားရမိပါတယ္။

လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ဒီမိုကေရစီ
”မတရားမွဳဟာ ဥပေဒျဖစ္လာတဲ့အခါ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ရန္ လိုအပ္တယ္တဲ့”။ ဒီဥပေဒသဟာ ေရွးလြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ကမၻာအရပ္ရပ္မွာ က်င့္သံုးခဲ့ၾကတဲ့ ဥပေဒသပါ။ ကမၻာေပၚမွာ ဖိႏွိပ္သူ လူတန္းစားဆိုတာရွိေနသေရြ႕ အဖိႏွိပ္ခံလူတန္းစားေတြ ရွိၾကစျမဲ ျဖစ္သလို၊ ဖိႏွိပ္သူေတြကို အဖိႏွိပ္ခံရသူေတြက ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မွဳဆိုတာဟာလဲ အခ်ိန္မေရြး ေပၚေပါက္ေနႏိုင္စျမဲပါပဲ။ အခ်ိဳ႕က ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရးမွာ စစ္ပြဲဆိုတာ မလိုအပ္ပဲ ညင္သာစြာ ေျပာင္းလဲမွဳပဲ လိုအပ္တယ္လို႕ ဆိုတတ္ၾကပါတယ္။ လက္နက္မဲ့ေတာ္လွန္ေရး (Revolutions without arms) ဆိုတဲ့ သေဘာတရားကို ဦးစားေပးေဖာ္ျပတတ္ၾကပါတယ္။

သို႔ေပမယ့္လဲ ကမၻာတ၀ွမ္းက ဒီမိုကေရစီလွိဳင္းလံုးၾကီးမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္တာနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ကူးေျပာင္းမွဳ ျဖစ္စဥ္နဲ႔ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲမ်ားၾကားက ဆက္ႏြယ္မွဳကို ေတြ႔ျမင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေယဘုယ် အားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ ကူးေျပာင္းမွဳ ျဖစ္စဥ္ (Democratization) ကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ျပဌာန္းခ်က္ ေျခာက္ခ်က္ ရွိပါတယ္။ ဒီေျခာက္ခ်က္ထဲမွာ transnational and international engagements including war ဆိုတဲ့အခ်က္ကို အေရးပါေသာ အခ်က္တခ်က္အျဖစ္ ပညာရွင္မ်ားက မီးေမာင္းထိုးျပထားၾကပါတယ္။

ကမၻာ့ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံၾကီးတခုျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ပထမ အဆင့္ ဒီမိုကေရစီ ေျပာင္းလဲမွဳ ျဖစ္စဥ္ဟာ anti-imperial struggle တခုျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ ေတာ္လွန္ေရးကေန စတင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသြင္ကူးမွဳ ဒုတိယ အဆင့္က်ေတာ့ အေမရိကန္ ျပည္တြင္းစစ္ကေန ေပၚထြက္လာခဲ့တာ ျဖစ္တယ္လို႔ ပညာရွင္အခ်ိဳ႕က ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ဒီမိုကေရစီဟာ ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲ အေပၚမွာ အေျချပဳ ေပၚေပါက္ခဲ့တာလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုပါပဲ။ ဥေရာပမွာဆိုရင္လဲ ျပင္သစ္ ေတာ္လွန္ေရး (၁၇၉၈) ဟာ ေျမရွင္ပေဒသရာဇ္စနစ္နဲ႔ royal absolutist rule ကို ခ်ဳပ္ျငိမ္းျပီး၊ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းကို ဦးတည္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဥေရာပေတာင္ပိုင္းက ေပၚတူဂီ ႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမွဳ ျဖစ္စဥ္ဟာလဲ ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲ အသြင္သ႑ာန္နဲ႔ ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဥေရာပနဲ႕ အျခားႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ ေျပာင္းလဲမွဳ ျဖစ္စဥ္မ်ားကို ေလ့လာျပီး၊ ႏိုင္ငံေရး သုေတသီ Dankwart Rustow က ဒီမိုကေရစီ ဆိုတာ ပ႗ိပကၡေတြက ေမြးဖြား လာတာျဖစ္ျပီး၊ ကမၻာ တ၀ွမ္းက ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမွဳျဖစ္စဥ္မ်ားစြာမွာ ညင္သာစြာ ေျပာင္းလဲမွဳရွားပါးေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး ေပါင္းစပ္ ပါ၀င္မွဳ မရွိပဲ ရရွိခဲ့တဲ့ ေတာ္လွန္ေရး ေအာင္ပြဲေတြကို ညႊန္းဆိုျပတဲ့အခါမွာ ေတာင္အာဖရိက ႏိုင္ငံကို ဥပမာ ေပးတတ္ၾကပါတယ္။

သို႔ေပမယ့္ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ Geopolitics အေန အထား လံုး၀မတူပါဘူး။ ႏိုင္ငံတကာ ဖိအားေပးမွဳရဲ႕ ထိေရာက္ႏိုင္မွဳ အေျခအေနမတူသလို၊ ေဒသဆိုင္ရာလံုျခံဳေရး (regional security) ရွဳေထာင့္ကေန ရွဳျမင္သံုးသပ္မွဳ အေနအထားေတြလဲ မတူပါဘူး။ ျပီးေတာ့ ေတာင္အာဖရိက ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳျဖစ္စဥ္မွာ စတင္ခဲ့တာက incumbent de Klerk government အေနနဲ႔ျဖစ္ျပီး၊ ၁၉၉၃ စက္တင္ဘာက်မွ ပါ၀ါခြဲေ၀ ၾကားျဖတ္အစိုးရအဆင့္ကို တက္လွမ္းသြားခဲ့တာပါ။ ဒီလိုကူးေျပာင္းမွဳ ျဖစ္စဥ္ဆိုတာက အာဏာရွင္ေတြဘက္က စတင္မွ ျဖစ္တာပါ။ စတင္လာေအာင္ တြန္းအားေပးမွဳေတြကလဲ ထိေရာက္စြာ လုပ္ႏိုင္မွ ျဖစ္တာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာက်ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာဖိအားကလဲ ေတာင္အာဖရိက တုန္းကေလာက္ ထိေရာက္မွဳရွိႏိုင္မွာ မဟုတ္သလို၊ ျမန္မာနအဖရဲ႕ strategic doctrine ကလဲ အတိုက္အခံ အျပီးသတ္ ေခ်မွဳန္းေရးျဖစ္တာေၾကာင့္၊ ဒီလို ဒီမိုကေရစီ ေျပာင္းလဲမွဳျဖစ္စဥ္မ်ိဳး ျမန္မာျပည္မွာ လံုး၀ ျဖစ္လာစရာ အေၾကာင္း မရွိပါဘူး။

ေနာက္တမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ နမ္ဘီးယား၊ ကမ္ေဘာဒီးယား ဒီမိုကေရစီ ေျပာင္းလဲမွဳ ျဖစ္စဥ္ေတြလို ႏိုင္ငံတကာက ၾကား၀င္လာျပီး၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းပါ၀င္တဲ့ ၾကားျဖတ္ အစိုးရနဲ႔ ေျပာင္းလဲမွဳ ျဖစ္စဥ္ စတင္ဖို႔ ဆိုတာကလဲ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် နည္းပါးပါတယ္။ ဒီေတာ့ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ ျဖစ္စဥ္ အမ်ိဳးအစား ေတြမွာက ႏွစ္မ်ိဳးပဲ က်န္ပါတယ္။ အတိုက္အခံမ်ားက ဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (သို႔) ပါ၀ါရွယ္ယာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ မ်ားမွတဆင့္ ဒီမိုေျပာင္းလဲမွဳျဖစ္စဥ္ကို စတင္ဖို႔ပါ။ ဒီလိုၾကားျဖတ္ အစိုးရေတြ စတင္ႏိုင္ဖို႔ လူထုတိုက္ပြဲ ပံုစံ၊ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး အသြင္သ႑ာန္ ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အလြန္ပဲ အေရးၾကီးလွ ပါတယ္။

ပါ၀ါရွယ္ယာပံုစံလုပ္မည္ထားဦး။ တပ္မေတာ္က တပ္မွဴးမ်ားနဲ႔ တပ္မ်ား၊ လူထုနဲ႔ ပူးေပါင္း လာႏိုင္ဖို႔က ၾကိဳတင္စည္းရံုး nominate လုပ္ထားဖို႔ေတြ လိုအပ္သလို၊ ထြက္လာႏိုင္ေအာင္ လမ္းခင္းေပးဖို႔လဲ အလြန္ကို လိုအပ္လွပါတယ္။ ယခုလက္ရွိ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ တပ္ဖြဲ႔စည္းပံု၊ ကြပ္ကဲပံုေတြက လူထုတိုက္ပြဲအသြင္ တမ်ိဳးတည္း အေနနဲ႔မွာ ပူးေပါင္းႏိုင္ဖို႔ အခြင့္အလမ္း နည္းပါးပါတယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရး အဖြဲ႔မ်ားမွာလဲ ဒီလို အေျခအေနပါပဲ။ ရင္ဆိုင္ထိန္းခ်ဳပ္ အေနအထားနဲ႔ လွဳပ္ရွားခြင့္ က်ဥ္းတဲ့ အေနအထားေတြမို႔ စစ္မ်က္ႏွာအားလံုး ဖြင့္လွစ္ထားမွသာ အခြင့္အလမ္းသာျပီး၊ အာဏာရွင္ကို ပူးေပါင္း တိုက္ပြဲ၀င္ႏိုင္မယ့္ အေျခအေန ျဖစ္လာပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီေရး အတြက္ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးဟာ အလြန္ပဲ အေရးၾကီးတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး မဟုတ္ပဲ လက္နက္မဲ့ ေတာ္လွန္ေရးပဲ လုပ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ရန္သူနဲ႔ တိုက္ပြဲ၀င္မယ့္ အေနအထားဟာ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ ပံုသ႑ာန္မ်ိဳး ျဖစ္သြားပါျပီ။

ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ
စစ္မဟာဗ်ဴဟာေရးရာမွာ အလံုးစံုစစ္ပြဲ နဲ႔ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ သေဘာတရား ေတြဟာ အလြန္ပဲ အေရးပါလွ ပါတယ္။ အလံုးစံု စစ္ပြဲ ဆိုတာက အဆံုးသတ္ ေအာင္ပြဲကိုရဖို႔ အတြက္ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ တိုက္ပြဲ၀င္မွဳ၊ စီးပြားေရးအရင္းအျမစ္နဲ႔ လူထုအင္အားေတြ အေပၚမွာ ကန္႔သတ္ခ်က္ လံုး၀ မထားပဲ တိုက္ပြဲ၀င္တဲ့ စစ္ပြဲသ႑ာန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ ဆိုတာကေတာ့ အဆံုးသတ္ ေအာင္ပြဲကို မရည္ရြယ္ထားပါဘူး။ တေကြ႔မွာ Bargained termination ကို ဦးတည္တာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ တိုက္ပြဲ၀င္မွဳ၊ အင္အား စတာေတြ အေပၚမွာ တမင္တကာ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြထ ားရွိျပီးမွ တိုက္ပြဲ၀င္တာပါ။ ဒီလို တမင္တကာ ကန္႔သတ္ခ်က္ ထားတာဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ တိုက္ပြဲ၀င္မွဳ နည္းလမ္းေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ- ဗံုးေတာ့ၾကဲမယ္၊ ႏူးကလီးယားဗံုး မဟုတ္ရဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေပါက္ကြဲအား ျပင္းထန္တဲ့ conventional bomb ေတာ့ ျဖစ္ရမယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုကန္႔ သတ္စစ္ပြဲ ဆင္ႏႊဲတဲ့အခါမွာ အေရးၾကီးဆံုး ျပႆနာ တရပ္ကိုေတာ့ ရင္ဆိုင္ရတတ္ပါတယ္။ စစ္ပြဲၾကာရွည္မွဳရဲ႕ strain ေတြပါ။

ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံနဲ႔ တႏိုင္ငံၾကားမွာ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ မဟာ ဗ်ဴဟာကို security calculus ေပၚအေျခခံ တြက္ခ်က္ ခ်မွတ္ တတ္ၾကပါတယ္။ ျပည္တြင္းေတာ္လွန္ေရး မ်ားမွာ က်ေတာ့ ကန္႔သတ္ စစ္ပြဲဆင္ႏႊဲ ဖို႔က အလြန္ပဲ ခက္ခဲ လွပါတယ္။ အေမရိကန္ ျပည္တြင္းစစ္ (၁၈၆၁-၆၅) နဲ႔ ႏိုက္ဂ်ီးရီးယား- ဘီယာ ဖရင္စစ္ပြဲ (၁၉၆၇- ၇၀) စစ္မ်ားမွာ အလံုးစံု စစ္ပြဲမဟာဗ်ဴဟာကိုပဲ ခ်မွတ္ခဲ့ရပါတယ္။ အလံုးစံု စစ္ပြဲျဖစ္တာမို႔ စစ္ဆင္ေရး တခုရဲ႕ အေရးၾကီးဆံုး က႑ေတြျဖစ္တဲ့ Objectives, means, targets, arena ေလးမ်ိဳးစလံုးမွာ deliberate restraint ေတြ မထားခဲ့ၾကပါဘူး။ တခါစစ္ပြဲတခုမွာ တဘက္ရန္သူရဲ႕ ဗ်ဴဟာကိုလဲ အဓိက ဦးစားေပး စဥ္းစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တဘက္ရန္သူက အလံုးစံု ေခ်မွဳန္းေရး စစ္ဆင္ႏႊဲေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ “လက္နက္မဲ့ ေတာ္လွန္ေရးပဲလုပ္မွာ၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရ းမလုပ္ဘူး”၊ “အၾကမ္း မဖက္ေသာနည္း တခုကိုပဲ က်င့္သံုးျပီး တိုက္ပြဲ၀င္မွာ” ဆိုတာေတြက စစ္ဆင္ေရးေတြကို ကန္႔သတ္ လိုက္သလို ျဖစ္သြားတာေၾကာင့္ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ မညီမွ်ပဲ ျဖစ္သြား ေစႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္အားသန္ရာ တိုက္ပြဲ သ႑ာန္မ်ိဳးစံုနဲ႔ တိုက္ပြဲ၀င္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ
ဓာတုေဗဒညီမွ်ျခင္းတခုလို ဓာတ္သတၱဳမ်ားနဲ႔ တိုင္းတာရတာ မဟုတ္တဲ့ အတြက္ ႏိုင္ငံေရး ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ညီမွ်ျခင္းကို တြက္ခ်က္ တိုင္းတာရတာ အလြန္ပဲ ခက္ခဲ လွပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး သိပၸံပညာရွင္ မိုင္ကယ္ အီလြိတ္ဗိတ္မင္ ကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးကာလရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ပါ၀ါညီမွ်ျခင္းကို stable state အေျခအေနမွာ 10= 10 နဲ႕ သတ္မွတ္ခဲ့ျပီး၊ X(-Y)+ A+B-C= X(-Z)+D+E – F ကို ေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္။ A, B, C, D, F ဆိုတာက law, order, justice, corruption, expression နဲ႔ stability စတဲ့ အခ်က္ေတြျဖစ္ျပီး၊ X ကေတာ့ မူရင္း stable state အေျခအေန ကိန္းညႊန္းကို ဆိုထားပါတယ္။ (-Y) နဲ႕ (-Z) ကေတာ့ ပါ၀ါညီမွ်မွဳ ေျပာင္းလဲ လာတာေတြကို ညႊန္ျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။

သူ႔ညီမွ်ခ်င္းအရ 9=11 အေျခအေနဟာ ရန္သူရဲ႕ ပါ၀ါက်ဆင္းတဲ့ ပထမ အဆင့္ ျဖစ္ျပီး၊ 8= 12 အေျခအေန ကေတာ့ ဒုတိယအဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ 7=13 အေျခ အေနကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုမ်ား (revolution apparat) ညီညြတ္စြာနဲ႔ ဖြဲ႔စည္း ေပၚေပါက္ရမယ့္ အေျခအေန ျဖစ္ျပီး၊ တိုက္ပြဲ သ႑ာန္မ်ိဳးစံု ဆင္ႏႊဲရင္း 3= 17 အေျခအေနမွာ ရန္သူရဲ႕ state apparat လံုး၀ ျပိဳလဲမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ၾကားျဖတ္ အစိုးရ တခု ခ်က္ခ်င္း ေပၚေပါက္လာဖို႔ လိုအပ္လွပါတယ္။

သမိုင္းေၾကာင္းအရ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရးပါ၀ါညီမွ်ခ်င္းဟာ ၁၉၈၈ မွာ 3= 17 အေျခ အေန အထိ ျဖစ္သြား ခဲ့ဖူးပါျပီ။ ၾကားျဖတ္အစိုးရ အခ်ိန္နဲ႔အညီ ေပၚေပါက္ရန္ ေႏွာင့္ေႏွးခဲ့မွဳေၾကာင့္ ရန္သူက ျငိမ္ပိအဖြဲ႔ အေနနဲ႔ ပါ၀ါညီမွ်ျခင္းကို ျပန္ညိႇယူ သြားခဲ့တာပါ။ ဒီလိုညႇိသြားျခင္းအားျဖင့္ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာက ရန္သူ႔ဘက္ကို အေလး အနည္းငယ္ ျပန္သာ သြားပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ နအဖဟာ stable state ကိုေတာ့ လုပ္ႏိုင္စြမ္း မရွိပါဘူး။

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးညံ့ဖ်င္းမွဳ၊ လာဘ္စားမွဳ၊ စီးပြားေရး ေပၚလစီ မႏိုင္နင္းမွဳ စတဲ့ အေထြေထြ အားနည္းခ်က္ေတြ ေၾကာင့္ အခုဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရး ခ်ိန္ခြင္လွ်ာက 7=13 အေျခအေနကို ေက်ာ္လြန္ လာျပီျဖစ္ပါတယ္။ 3=17 အေျခအေန ျဖစ္သြားႏိုင္ေရးကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ားရဲ႕ ညီညြတ္မွဳ၊ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ လူထုတိုက္ပြဲကို စနစ္တက် ေပါင္းစပ္ႏိုင္မွဳ၊ လူထု စည္းရံုးေရး စြမ္းရည္ စတာေတြအေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္လြတ္ေျမာက္ေရး၊ တရားမွ်တ ညီညြတ္ေသာ ဖယ္ဒရယ္ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္ ေပၚထြန္း လာေရး၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အျမစ္တြယ္ရွင္သန္လာေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ ႏိုင္ေရးတို႔မွာ အေရးၾကီးဆံုးျဖစ္တဲ့ လက္ရွိ ဒီမိုကေရစီ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ အဆံုးအျဖတ္ တိုက္ပြဲကို ျပတ္သားေသာ အေတြးအေခၚ၊ ခိုင္မာေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္၊ စနစ္က်ေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း တိုက္ပြဲ၀င္ရင္း၊ အရွံဳးနဲ႔ ျပိဳလဲမွဳကို ဦးတည္ေစႏိုင္တဲ့ အေတြးအေခၚ ရွဳပ္ေထြး ေ၀၀ါး မွဳမ်ားကိုလည္း ဖယ္ရွား ပစ္ၾကပါစို႔လို႔ ေရးသား တင္ျပအပ္ပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၅၊ ၁၁၊ ၂၀၀၈)