ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလံုျခံဳေရးႏွင့္ ျမန္မာ ျပည္ေရးရာ

National Security, International Security and Burma affairs

“Emancipation ဆိုတာ လူတဦးတေယာက္ကို ျဖစ္ေစ၊ အုပ္စုတခုကိုျဖစ္ေစ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မွဳကို ပိတ္ပင္တားဆီးေနတဲ့ ကာယ၊ ဥာဏပိုင္းဆိုင္ရာ တားျမစ္ခ်က္ေတြကေန လြတ္ေျမာက္ ေစျခင္းျဖစ္တယ္။ လံုျခံဳေရးနဲ႕ Emancipation ဆိုတာဟာ ဒဂၤါးျပားတေစ့ရဲ႕ ေခါင္းနဲ႔ပန္းလိုပဲ။ တကယ္တမ္း က်ေတာ့ ပါ၀ါက်င့္သံုးမွဳနဲ႔ အမိန္႔ေပးမွဳေပၚမွာ အေျခမခံတဲ့ emancipation ကသာ မွန္ကန္ေသာ လံုျခံဳေရးကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မွာျဖစ္တယ္”။ ( ကင္ဘုဒ္၊ ၁၉၉၁)

နိဒါန္း
ဟိုတေလာက ေအာက္စဖို႔ဒ္တကၠသိုလ္မွာ က်င္းပတဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရး ဆိုင္ရာ အလုပ္ရံု ေဆြးေႏြးပြဲတခုကို တက္ေရာက္ျဖစ္ခဲ့ ပါတယ္။ ဒီပြဲမွာ ယူေကႏိုင္ငံမွ မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရးနဲ႔ လံုျခံဳေရးအထူးျပဳ သုေတသနဌာနေတြျဖစ္တဲ့ King's College London, Brunel University, University of Aberystwyth, Scottish Center for War Studies, University of Aberdeen, Defence College of Management and Technology (DCMT), Joint Services Command and Staff College တို႔ေတြက ပညာရွင္မ်ားနဲ႔ သုေတသန ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေဆြးေႏြးပြဲ အေၾကာင္းအရာမ်ားက စံုလင္လွပါတယ္။ Analyst's view, practitioner's view, policy maker's view စသည္ျဖင့္ ရွဳေထာင့္အျမင္မ်ားကလဲ စံုလင္လွပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲအျမင္ေတြ၊ သံုးသပ္ပံုေတြ၊ ခ်ဥ္းကပ္ နည္းလမ္းေတြ ကြဲျပားေပမယ့္ အားလံုးမလြဲမေသြ လက္ခံထားရတဲ့ သေဘာတရားတခုကေတာ့ ရွိေန ပါတယ္။ ဒါကဘာလဲဆိုေတာ့ လံုျခံဳေရး၀န္းက်င္ (security environment) ဟာ တစတစ က်ယ္၀န္းနက္နဲ လာတယ္ဆိုတာပါပဲ။

လံုျခံဳေရးကိစၥရပ္ဆိုတာနဲ႔ လူအမ်ားက စစ္ပြဲေတြ၊ ဗံုးေပါက္ကြဲမွဳ စတာေတြကိုပဲ ျမင္ေယာင္မိ တတ္ၾက ပါတယ္။ စစ္ေရးအင္အား၊ တရားဥေပေဒစိုးမိုးေရး စတာေတြကိုပဲ စဥ္းစားမိတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏွစ္ဆယ့္တစ္ရာစုရဲ႕ လံုျခံဳေရး ဆိုတာမွာက်ေတာ့ ဒါေတြတင္မကပဲ လူသားလံုျခံဳေရး (Human Security)၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းလံုျခံဳေရး (Societal Security)၊ စီးပြားေရးရာလံုျခံဳေရး (Economic Security)၊ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္လံုျခံဳေရး (Environmental Security)၊ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြ၊ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရး (HIV/ AIDS Security) ဆိုတာေတြက ပိုမိုအေရးၾကီးလာပါတယ္။ ဒါတင္မကပဲ က်ားမခြဲျခားဆက္ဆံမွဳ၊ လူအမ်ားအျပား ေသေၾကပ်က္စီးႏိုင္တဲ့ လက္နက္ပစၥည္းမ်ား (weapons of mass destruction)၊ အၾကမ္းဖက္မွဳ (Terrorism)၊ ကာကြယ္ေရးကုန္သြယ္မွဳ (Defence Trade)၊ ကေလးစစ္သားမ်ား (Child soldiers) အသံုးျပဳမွဳ၊ ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ ရာဇ၀တ္မွဳမ်ား (Transnational crimes)၊ လူကုန္ကူးမွဳမ်ား၊ မူးယစ္ေဆး၀ါး ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်မွဳမ်ား စတဲ့ ကိစၥရပ္မ်ားကလဲ ႏိုင္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရးနဲ႔ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးကို ျခိမ္းေခ်ာက္ ေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရး ဆိုတာကုိ အရင္ ေလ့လာ ၾကည့္ၾက ရေအာင္ပါ။

ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး (National Security)
ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာက ေရေျမပိုင္နက္ေပၚမွာ အေျချပဳထားတဲ့ entity တခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ entity တခုမွာ အုပ္ခ်ဳပ္မယ့္အစိုးရ ရွိရမယ့္အျပင္ အျခားႏိုင္ငံမ်ားမွလည္း ႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ ခံထားရပါမယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးမွာ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္ႏွစ္ခုက ေတာက္ေလွ်ာက္လႊမ္းမိုး လာခဲ့ပါတယ္။ ပထမတခ်က္က ႏိုင္ငံတကာ ေရးရာဇာတ္ခံုမွာ ႏိုင္ငံမ်ားဟာ ဗဟိုခ်က္မ သရုပ္ေဆာင္မ်ား ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္နဲ႔ အေရးၾကီးဆံုး အခ်က္ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရး ဆိုတာပါပဲ။

ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး ဆိုတာမွာ အခ်က္ေလးခ်က္ ပါ၀င္ပါတယ္။ ပထမ အခ်က္က အႏၱရာယ္ ကင္းရွင္းေရး (Safety)၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (autonomy)၊ အမ်ိဳးသား ဖြံ႔ျဖိဳး တိုးတက္ေရး (Development) နဲ႔ အုပ္စိုးမွဳ (rule) တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေလးခ်က္ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရးရဲ႕ အေျခခံက်ေသာ အခ်က္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရးဆိုရာမွာ တိုက္ခိုက္ခံရမွဳမွ ကင္းေ၀းေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံသားမ်ား အေနနဲ႔ အႏၱရာယ္ ကင္းရွင္းစြာနဲ႔ မိမိတို႔ ဘ၀ကံၾကမၼာကို ကိုယ္တိုင္ ဖန္တီးႏိုင္ေရးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ကာကြယ္ေပးဖို႔ တပ္မေတာ္ဆိုတာ ရွိရပါတယ္။ ျပည္တြင္းရာဇ၀တ္မွဳမ်ား ေလ်ာ့ပါးေစဖို႔ ဥပေဒ ဘက္ေတာ္သား ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြ ရွိရပါတယ္။ ဒုတိယအခ်က္ျဖစ္တဲ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုရာမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရဟာ ျပည္ပၾသဇာ လႊမ္းမိုးမွဳကင္းတဲ့ အစိုးရတရပ္ ျဖစ္ရပါမယ္။ အစိုးရတရပ္မွာ ေအာ္တိုေနာ္မီ က်ဆင္းလာျပီဆိုရင္ ျပည္သူလူထုအေနနဲ႔ အစိုးရ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားအေပၚမွာ ယံုၾကည္မွဳ တစတစ ကင္းမဲ့လာမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မွဳမ်ားလည္း ေပၚေပါက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ- တရုတ္အင္ပါယာၾကီးကို ၁၉၁၁ ခုႏွစ္မွာ ပ်က္သုဥ္းေစခဲ့တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးဟာ အစိုးရရဲ႕ ေအာ္တိုေနာ္မီ က်ဆင္းလာမွဳေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္တခ်က္ျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးသားဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ဆိုတာက စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး၊ ပညာေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး တိုးတက္မွဳမ်ားကို ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားဟာ ႏိုင္ငံသားမ်ားရဲ႕ လူေနမွဳ အဆင့္အတန္း တိုးတက္ေရး၊ ပညာရည္ျမင့္မားေရး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဂုဏ္သိကၡာ မက်ဆင္းေရး တို႔အတြက္ တတ္ႏိုင္သမွ် ၾကိဳးစား လုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးတခ်က္ကေတာ့ ႏိုင္ငံအုပ္စိုးမွဳပါ။ အစိုးရတရပ္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္ရွိရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ၊ တရားဥပေဒ ျပဳေရးအာဏာ၊ တရားစီရင္ေရး အာဏာ သံုးရပ္ကို စနစ္တက် က်င့္သံုးေဆာင္ရြက္မွဳ ရွိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္လည္း national security agenda ခ်မွတ္တဲ့အခါမွာ စစ္အင္အား (military power) သာမက အျခားေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားျဖစ္တဲ့ စီးပြားေရးအေဆာက္အအံု၊ ကုန္သြယ္ေရးစနစ္၊ ေျမပိုင္နက္၊ ေရပိုင္နက္၊ မဟာမိတ္ဖြဲ႕မွဳ၊ အမ်ားလက္ခံက်င့္သံုးတဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ စတာေတြကို ထည့္သြင္းၾကရပါတယ္။ အတိုခ်ဳပ္ဆိုရရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးဆိုတာဟာ ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္းမွာ မီွတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ ျပည္သူ အမ်ားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႕၊ အမ်ိဳးသား ဖြံ႔ျဖိဳး တိုးတက္ေရး ရွိဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အစိုးရ တရပ္ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရးကို ေကာင္းမြန္စြာ မေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ေတာ့တဲ့ အခါက်ရင္ ဒီဂယက္ဟာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးကို ထိခိုက္လာေစ ပါေတာ့တယ္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလံုျခံဳေရး
စစ္ေအးတိုက္ပြဲကာလတုန္းက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးမွာ high politics ကိစၥရပ္ေတြ ျဖစ္တဲ့ စစ္နဲ႔ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ န်ဴကလီးယား deterrence၊ summit သံတမန္ ေရးရာ၊ လက္နက္ထိန္းခ်ဳပ္ေရး၊ မဟာမိတ္ ႏိုင္ငံေရး ဆိုတာေတြက လႊမ္းမိုးခဲ့ပါတယ္။ စစ္ေအးတိုက္ပြဲ ျပီးဆံုးသြားတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ က်ေတာ့ low politics ကိစၥရပ္ေတြျဖစ္တဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၊ ရွားပါးသယံဇာတ၊ လူဦးေရ ေပါက္ကြဲမွဳ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး၊ စြမ္းအင္ေရးရာ၊ ကူးစက္ေရာဂါ၊ က်ားမေရးရာ ကိစၥရပ္ေတြက ေနရာယူ လႊမ္းမိုးလာခဲ့ ပါတယ္။

လက္ရွိအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလံုျခံဳေရးကို ႏိုင္ငံေရး ဆန္းစစ္ခ်က္ တရပ္ ျဖစ္တဲ့ Three Levels of Analysis နဲ႔ အတိုခ်ဳံး တင္ျပေပးပါမယ္။ structural level ဆန္းစစ္ခ်က္အရ ဆိုရင္ အေမရိကန္ဟာ ကမၻာ့ေရးရာမ်ားမွာ ပါ၀ါလႊမ္းမိုးမွဳ ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ New Powers မ်ားျဖစ္တဲ့ တရုတ္၊ အိႏၵိယနဲ႔ ရုရွားႏိုင္ငံမ်ား အင္အား ၾကီးမားလာမွဳဟာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာစနစ္ရဲ႕ ပါ၀ါခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွာ အနည္းနဲ႔ အမ်ားေတာ့ သက္ေရာက္မွဳ ရွိလာပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး agenda မွာ လံုျခံဳေရး၊ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ အခ်က္ေတြကို ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံခ်င္းစီရဲ႕ ဦးစားေပးမွဳ ကြဲျပားပါတယ္။

Domestic institutional level ဆန္းစစ္ခ်က္အရဆိုရင္ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ တံခါးဖြင့္စီးပြားေရး အရင္းရွင္စနစ္ဟာ ႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံက လုပ္ေဆာင္ျပသေနတဲ့ အာဏာရွင္ အရင္းရွင္စနစ္ 'authoritarian capitalism' အေပၚမွာ ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕က စိတ္၀င္စားမွဳရွိေနေပမယ့္ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ကမၻာ့ေငြေၾကးဂယက္ဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံအေပၚမွာ ဆိုး၀ါးစြာ သက္ေရာက္မွဳေတြ ရွိေနတာေၾကာင့္ စိတ္၀င္စားမွဳ ေလ်ာ့နည္းလာၾကပါတယ္။

ေနာက္ဆံုးတဆင့္ျဖစ္တဲ့ Individual level ဆန္းစစ္ခ်က္အရ ဆိုရင္ေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥရပ္မ်ားဟာ တကမၻာလံုးက ျပည္သူလူထုအတြက္ အေရးၾကီးေနဆဲပါပဲ။ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ အႏၱရာယ္ကင္းေ၀းေရး၊ ေရာဂါဘယ ကင္းရွင္းေရးတို႔ဟာ လူပုဂၢိဳလ္တဦးခ်င္းအတြက္ အေရးပါေသာ ကိစၥရပ္မ်ားျဖစ္ေနပါတယ္။ အာဖရိက၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းနဲ႕ လက္တင္အေမရိကတို႔မွာ လူသားလံုျခံဳေရး (Human Security) သေဘာတရားက တစတစ ေနရာယူလႊမ္းမိုးေနပါတယ္။

ဒီလိုကိစၥေတြၾကားထဲမွာ wildcards လို႔ ကၽြန္မတို႔ လံုျခံဳေရးအသိုင္းအ၀ိုင္းအတြင္းမွာ ေခၚၾကတဲ့ ကိစၥရပ္ ေတြကလည္း တစတစ က်ယ္ျပန္႔လာပါတယ္။ ပထမတခ်က္က နည္းပညာအဆမတန္ တိုးတက္ ျမင့္မားေနမွဳပါ။ သတင္းႏွင့္နည္းပညာ ေတာ္လွန္ေရး (IT Revolution) က အရွိန္အဟုန္နဲ႔ ျဖစ္ပြားေန ပါတယ္။ ဇီ၀နည္းပညာ ေတာ္လွန္ေရး (Biotechnology Revolution) က စတင္ေနပါျပီ။ နာႏိုနည္းပညာ ေတာ္လွန္ေရး (Nanotechnology Revolution) က အရွိန္စယူေနပါျပီ။ အခုလက္ရွိအခ်ိန္မွာ တကၠသိုလ္ သုေတသနဌာနအမ်ားစုမွာ Nanotechnology သုေတသီမ်ားကို ဦးစားေပး ခန္႔အပ္လာေနၾကပါတယ္။ ပီအိတ္ခ်္ဒီ စေကာလားရွစ္မ်ားေပးျပီး လူသားအရင္းအျမစ္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳကို လုပ္လာၾကပါတယ္။ ဒီနည္းပညာက တိုးတက္ျပန္႔ပြားလာရင္ အသံုး၀င္မွဳေတြ အမ်ားၾကီးရွိလာမွာျဖစ္သလို တဘက္ကလဲ လံုျခံဳေရး အျမင္အရ နယူးကလီးယား လက္နက္လိုပဲ ေၾကာက္စရာေကာင္းပါတယ္။ ဥပမာ- ရုရွားထုတ္ 'Father of All Bombs' ဆိုတဲ့ ဗံုးဟာ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္မဟုတ္ေပမယ့္ ပ်က္စီးေစမွဳစြမ္းရည္ (destruction capabilities) မွာက်ေတာ့ ႏ်ဴကီးယားလက္နက္နဲ႔ အတူတူပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို နည္းပညာ ေျပာင္းလဲမွဳေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳ၊ စစ္အသံုးစရိတ္နဲ႔ စီးပြားေရး၊ ကုန္သြယ္ေရး စတာေတြမွာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳေတြ ရွိေနသလို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးအေပၚမွာလည္း ၾကီးစြာေသာ သက္ေရာက္မွဳ ျဖစ္ေနပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ wildcard တခုကေတာ့ စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ (Energy resources) ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ျပိဳင္ဆိုင္မွဳေတြ၊ အျငင္းပြားမွဳေတြ၊ ပဋိပကၡေတြျဖစ္ပါတယ္။ အဓိက စြမ္းအင္ေဒသေတြ ျဖစ္တဲ့ ပါရွန္း ပင္လယ္ေကြ႔၊ ေကာ္ေကးဆပ္နဲ႔ အာရွအလယ္ပိုင္း၊ ဆိုင္ေဘးရီးယား အေရွ႕ဖ်ားပိုင္းေတြဟာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ တည္ျငိမ္မွဳအတြက္ အခက္ခဲဆံုး ေဒသေတြ ျဖစ္လို႔ေနပါတယ္။ ဒီေဒသေတြအေပၚမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲ economies ေတြျဖစ္တဲ့ တရုတ္နဲ႔ အိႏၵိယတို႔မွ ၀င္ေရာက္ျခယ္လွယ္ရန္ ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြကလည္း ပိုမိုမ်ားျပားလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စြမ္းအင္အေရးဟာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးကို တိုက္ရိုက္ျခိမ္းေခ်ာက္လာႏိုင္တဲ့ အေရးၾကီး ကိစၥရပ္တရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုပဲ ေနာက္ထပ္အေရးၾကီးတဲ့ ကိစၥတရပ္ကေတာ့ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမွဳ (Climate Change) ကိစၥရပ္ပါ။ ကမၻာၾကီးပူေႏြးလာမွဳဟာ ၾကိဳတင္ေမွ်ာ္မွန္း တြက္ဆထားတဲ့ႏွဳန္းေတြထက္ ပိုမိုျမန္ဆန္လို႔ ေနပါတယ္။ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမွဳ၊ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲေဖာက္ျပန္မွဳ၊ အပင္ေသမ်ားနဲ႔ သမုဒၵရာၾကမ္းျပင္မွ ကာဗြန္ဒိုင္ ေအာက္ဆိုဒ္နဲ႔ မီသိန္းဓာတ္ေငြ႔ ထုတ္လႊတ္မွဳ စတဲ့ global biosphere response က ခန္႔မွန္းရ အလြန္ ခက္ခဲတဲ့ အေျခအေနမွာ ေရာက္ေနပါတယ္။

အခုလို တကမၻာလံုးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ျပႆနာေတြ ဘက္ေပါင္းစံုက ျဖစ္ပြားျပီး အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးကို ျခိမ္းေခ်ာက္ေနခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးကို စနစ္တက် စီမံေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္းမရွိတဲ့ အစိုးရမ်ားေၾကာင့္ ကမၻာ့လံုျခံဳေရး အေျခအေနဟာ တစတစ ဆိုးရြားလာရပါတယ္။ ဆက္လက္ျပီး ျမန္မာျပည္အစိုးရအမည္ကို ဓားျပတိုက္ယူထားတဲ့ စစ္အုပ္စုေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးနဲ႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးအေပၚမွာ ဆိုးက်ိဳး သက္ေရာက္ေနမွဳမ်ားကို ေရးသားတင္ျပပါမယ္။

ျမန္မာျပည္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိလံုျခံဳေရးေပၚလစီက စစ္မွန္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး သေဘာတရားေပၚမွာ အေျခမခံပဲ သန္းေရႊနဲ႔ အေပါင္းအပါ စစ္အုပ္စုမ်ား လံုျခံဳေရးအေပၚမွာ အေျခခံထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးရဲ႕ အေျခခံ စည္းမ်ဥ္းေလးခ်က္ကို နားမလည္သူမ်ားကို မွားယြင္းတဲ့ သေဘာတရား ေရးရာမ်ား သြတ္သြင္းျပီး၊ ရာထူးအာဏာ အခြင့္အလမ္းမ်ားေပးကာ လက္ကိုင္တုတ္မ်ားအျဖစ္ ေမြးျမဴထားပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ အျမစ္တြယ္ေရးကို ၾကိဳးပမ္းတည္ေဆာက္ေနပါတယ္။ state formation (ႏိုင္ငံတည္ေထာင္မွဳပံုစံ) မွားယြင္းမွဳေၾကာင့္ ျပည္တြင္းမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ intra-state conflicts မ်ားနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ (political system) မွားယြင္းမွဳေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးလွဳပ္ရွားမွဳမ်ားကို လက္ညိဳးထိုးျပီး တပ္မေတာ္ အခန္းက႑ကို အတင္းကာေရာ တိုးျမႇင့္ေနၾကပါတယ္။ တကယ္တန္းက်ေတာ့ လက္ရွိျဖစ္ပြားေနတဲ့ intra-state conflict အမ်ိဳးအစားဟာ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ပံုစံနဲ႔မွသာ တည္ျငိမ္မွဳ ရွိသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ေရးအင္အားသံုးျပီး လက္နက္ခ်ခိုင္းထားရံုနဲ႔ အမ်ိဳးသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရး (national unity) ကို မတည္ေဆာက္ ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီလိုပါပဲ။ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ မွားယြင္းေနမွဳကိုလည္း လမ္းျပေျမပံုခ်ရံု၊ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေပးရံုေလာက္နဲ႔ မေျဖရွင္းႏိုင္ပါဘူး။ ျပည္သူလူထုက ေတာင္းဆိုေနတဲ့ စစ္မွန္ေသာ ဒီမိုကေရစီ ေျပာင္းလဲမွဳျဖစ္စဥ္ မစတင္မခ်င္း ႏိုင္ငံေရးလွဳပ္ရွားမွဳေတြက ရွိေနျမဲ ျဖစ္မွာပါပဲ။ ႏိုင္ငံေရးတက္ၾကြ လွဳပ္ရွားသူမ်ားကို ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်လိုက္ရံုနဲ႔ ဒီျပႆနာဟာ ေျပလည္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလို မေျပလည္ႏိုင္မယ့္ ကိစၥႏွစ္ရပ္ကိုပဲ မီးေမာင္းထိုးျပီး၊ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး ကိစၥရပ္အေနနဲ႔ သတ္မွတ္ထားၾက ပါတယ္။ တကယ္တန္းက်ေတာ့ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားျပီး ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဖဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို ေဖာ္ေဆာင္လိုက္တာနဲ႔ စစ္မဟာဗ်ဴဟာပညာရွင္ ကားလ္ဗြန္ ကေလာ့၀တ္ဆိုခဲ့တဲ့ “အစိုးရရယ္၊ စစ္တပ္ရယ္၊ ျပည္သူရယ္” ဆိုတဲ့ “eternal trinity” သေဘာတရား အတိုင္း အလိုအေလ်ာက္ သူ႔ေနရာနဲ႔သူ ျပန္လည္ တည္ျငိမ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ယခုလက္ရွိ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး ျပႆနာ ဆိုတာေတြဟာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ရွိေနလို႔သာ ျဖစ္ပြားေနတာျဖစ္ပါတယ္။
နအဖစစ္အုပ္စုဟာ ဒီလိုမွားယြင္းတဲ့ သေဘာတရားေရးရာေတြကို သြတ္သြင္းေနရံုမကပဲ၊ စစ္အုပ္စုပီပီ military power စစ္အင္အားကို ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး မူ၀ါဒမွာ ထိပ္ဆံုးက ထည့္သြင္းျပန္ပါေတာ့တယ္။ “တပ္မေတာ္အင္အားရွိမွ တိုင္းျပည္အင္အားရွိမည္” လို႔ ဆိုၾကျပန္ပါတယ္။ တကယ္တမ္းက်ေသာ ေခတ္မီ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေသာ တပ္မေတာ္တရပ္ တည္ေဆာက္ေရးဆိုတာမွာက တိုင္းျပည္အင္အား အေပၚမွာ အမ်ားၾကီးမူတည္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မွ တပ္မေတာ္အင္အားကိုလည္း တည္ေဆာက္ႏိုင္မွာပါ။ စစ္အသံုးစရိတ္ ခြဲေ၀ခ်ထားရာမွာ % of GDP ဆိုတာက အေရးၾကီးပါတယ္။ အာရွႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ စစ္အသံုး စရိတ္ႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မွဳ ဆိုင္ရာ သုေတသန တခုကို စာေရးသူ ျပဳလုပ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီမွာ ဘာသြားေတြ႔လဲဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စစ္အသံုးစရိတ္ % of GDPဟာ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းေအာင္ ျမင့္မားေနတယ္ ဆိုတာပါပဲ။ အာရွတိုက္ရဲ႕ အျမင့္မားဆံုး ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ပါ၀င္ပါတယ္။

သို႔ေပမယ့္ တခုစိတ္ပ်က္စရာ ေကာင္းတာက ရာခိုင္ႏွဳန္းျမင့္မားေနေပမယ့္ ပမာဏကေတာ့ အျခား အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားကို မမွီတာပါပဲ။ ေငြတဆယ္ရွိသူက ငါးဆယ္ရာခိုင္ႏွဳန္းျဖစ္တဲ့ ငါးက်ပ္ကို ကစားစရာ ေသနတ္၀ယ္ဖို႕သံုးျပီး၊ ေငြတသိန္းရွိသူက ၁၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းျဖစ္တဲ့ ေငြတေသာင္းနဲ႔ ရိုင္ဖယ္ ေသနတ္တလက္ ၀ယ္သလိုမ်ိဳးျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေခတ္မီတပ္မေတာ္တရပ္ တည္ေဆာက္မယ္ ဆိုရင္ စီးပြားေရးဖြံ႔ ျဖိဳးတိုးတက္မွဳကို ကနဦးဦးစားေပး ျပဳလုပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ေရးအင္အားနဲ႕ စီးပြားေရးအင္အား တြဲစပ္မွသာ ႏိုင္ငံေတာ္ဂုဏ္သိကၡာကို တည္ေဆာက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ႏွစ္ဆယ့္တစ္ရာစုမွာ ႏိုင္ငံတိုင္းလိုလို ေခတ္မီတပ္မေတာ္တည္ေဆာက္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေျမျပင္စစ္ ထက္စာရင္ sea power၊ Air Power ကို ဦးစားေပး တည္ေဆာက္ေနၾကတာပါ။ ျမန္မာျပည္ကေတာ့ Land warfare ကိုပဲ အာရံုစိုက္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လတ္တေလာျဖစ္သြားတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ေရပိုင္နက္ပ႗ိပကၡမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေရတပ္၊ ေလတပ္နဲ႔ ယွဥ္ျပိဳင္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ျမန္မာတပ္မေတာ္မွာ sea power, Air power မရွိတာေၾကာင့္ လက္ေျမႇာက္ တပ္ဆုတ္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဟာ စစ္အသံုးစရိတ္ ရာခိုင္ႏွဳန္းမွာ ျမန္မာ % of GDP ေလာက္ မျမင့္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သံုးစြဲႏိုင္မွဳ ပိုမိုမ်ားျပားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထိပ္တိုက္ဆံုေတြ႔ခ်ိန္မွာ ကေလးကစားစရာ ေသနတ္နဲ႔ ရိုင္ဖယ္ေသနတ္လို အင္အားကြာဟေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ တိုင္းျပည္အင္အားရွိမွသာ တပ္မေတာ္က အင္အားရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္က ျပည္သူလူထုကို ကေလးကစားစရာ ေသနတ္နဲ႔ အႏိုင္က်င့္ ဗိုလ္က်ျပေနရံုနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးရဲ႕ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းထဲက အမ်ိဳးသားဖြံ႔ျဖိဳး တိုးတက္ေရးမွာ ပါ၀င္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ ဂုဏ္သိကၡာမက်ဆင္းေရးကို မေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္ပါဘူး။

ဒါေၾကာင့္ စစ္အင္အားတိုးတက္ဖို႔ အမ်ိဳးသားဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ရွိဖို႔ လိုအပ္လွပါတယ္။ အမ်ိဳးသားဖြံ႔ၿဖိဳးေရး အတြက္ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး၊ ပညာေရး၊ ႏိုင္ငံေရး တိုးတက္မွဳေတြ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ဖို႔ဟာ တပ္မေတာ္နဲ႔ ဘာမွမဆိုင္ပါဘူး။ အစိုးရနဲ႔သာ ဆိုင္ပါတယ္။ ျပည္သူက ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္တဲ့ အစိုးရက ေဆာင္က်ဥ္းရမွာပါ။ ျပည္သူ႕အစိုးရက တာ၀န္ေပးတဲ့ က်ရာေနရာကေနသာ တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ အက်ိဳးျပဳ လုပ္ငန္းေတြမွာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ရမွာပါ။

ဒီလိုမဟုတ္ပဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို မတန္မရာ ေနရာ၀င္ယူလိုက္ေတာ့ eternal principle ျဖစ္တဲ့ အစိုးရရယ္၊ ျပည္သူရယ္၊ တပ္မေတာ္ရယ္ ဆိုတာက ပ်က္ယြင္းသြားပါတယ္။ ျပည္သူလူထုနဲ႔ အစိုးရဓားျပ စစ္တပ္တို႔ ထိပ္တိုက္ျဖစ္လာၾကပါတယ္။ ထိပ္တိုက္ျဖစ္လာေတာ့ လူထုကို နည္းမ်ိဳးစံုသံုးျပီး ႏိွမ္နင္း ပါေတာ့တယ္။ ဒီလိုႏွိပ္နင္းျပန္ေတာ့ ျပည္သူလူထု ေဘးအႏၱရာယ္ ကင္းေ၀းေရး ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး အေျခခံအခ်က္ကို ခ်ိဳးေဖာက္လိုက္ပါေလေရာ။ တဆက္တည္းမွာပဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ၊ တရားစီရင္ေရး အာဏာ၊ တရားဥပေဒျပဳေရး အာဏာေတြမွာ မမွန္မကန္ က်င့္သံုးေဆာင္ရြက္မွဳေတြ ျဖစ္လာေတာ့တယ္။ တခါ လူထုကို ျခိမ္းေခ်ာက္ဖို႔ စစ္အင္အား တိုးခ်ဲ႕မွဳေတြကို ျပည္သူ႕ဘ႑ာကေန အလြန္အကၽြံ သံုးစြဲမွဳေတြ ျဖစ္လာတာရယ္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား အက်င့္ပ်က္ လာဘ္စားမွဳေတြရယ္၊ ဗဟို ခ်ဳပ္ကိုင္စနစ္ေတြရယ္၊ ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္ ေကာင္းစားေရး ၀ါဒေတြရယ္ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး၊ ပညာေရးက အဘက္ဘက္က ဆက္တိုက္ က်ဆင္းလာေတာ့တယ္။ မတရားဖိႏိွပ္မွဳေတြမ်ားလာေတာ့ ႏိုင္ငံတကာက မေနႏိုင္ပဲ ၀င္ေရာက္ေျပာဆိုမွဳေတြက ထပ္ျဖစ္လာျပန္တယ္။ အဲဒီအခါမွာ ႏိုင္ငံတကာဖိအားကို အေလးမျပဳပဲ ေနႏိုင္ေရးအတြက္ အားကိုးရာရွာရေတာ့တယ္။ ရွာရင္း ေပါက္ေဖာ္ၾကီးနဲ႔ နအဖ သတို႔သမီးတို႔ ဆံုေတြ႔ၾကရာက တရုတ္ၾကိဳးဆြဲ ရုပ္ေသးေလးဘ၀ကို ေရာက္သြားျပန္တယ္။ အဲဒီမွာတင္ ႏိုင္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရးရဲ႕ အေျခခံအခ်က္တခုျဖစ္တဲ့ ေအာ္တိုေနာ္မီဟာ က်ဆင္းလာပါေတာ့တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရး အေျခခံအခ်က္ေလးရပ္လံုးကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္စြမ္းမရွိပဲ ျဖစ္လာျပီး၊ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးသာမက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရး အေပၚမွာပါ သက္ေရာက္မွဳေတြ ရွိလာပါတယ္။

ျမန္မာျပည္ႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလံုျခံဳေရး
ပထမဦးဆံုး လူသားလံုျခံဳေရး (Human Security) က႑ကို အရင္ၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။ ၁၉၉၄ခုႏွစ္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးအစီအစဥ္ (UNDP) က ထုတ္ေ၀တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ လူသားလံုျခံဳေရး ဆိုတာကို လူသားတဦးခ်င္း ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို ပိတ္ပင္တားဆီးေနတဲ့ အႏၱရာယ္မ်ားမွ ကင္းေ၀းေရး အေျခအေန တရပ္အေနနဲ႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ လူသားမ်ားဘ၀မွာ ေရရွည္ၿခိမ္းေခ်ာက္မွဳမ်ား ျဖစ္ေနတဲ့ ငတ္မြတ္ ေခါင္းပါးျခင္း၊ ေရာဂါဘယ ကူးစက္ျပန္႔ပြားျခင္းနဲ႔ အဖိႏွိပ္အခ်ဳပ္ခ်ယ္ခံရျခင္း စတာေတြက ကင္းေ၀းဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိျမန္မာျပည္မွာက အမ်ိဳးသားဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး တရွိန္ထိုးက်ဆင္းျပီး၊ စီးပြားေရး တိုးတက္မွဳ ေႏွာင့္ေႏွးေနတာေၾကာင့္ လူအမ်ား ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳဒဏ္ကို မရွဳမလွ ခံေနၾကရပါတယ္။ ထမင္းနပ္မွန္ေအာင္ မစားႏိုင္သူ အေရအတြက္က တစတစ မ်ားျပားလာပါတယ္။ အစာေရစာ မလံုေလာက္မွဳေၾကာင့္ အသက္ဆံုးရွံဳးရတဲ့ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ား၊ ကေလးငယ္မ်ား အမ်ားအျပား ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေရာဂါဘယမ်ားကို စနစ္တက်ကုသရန္ ေငြေၾကးမလံုေလာက္မွဳေၾကာင့္ အသက္ဆံုးရွံဳး ရသူမ်ားမွာလည္း ဒုနဲ႕ေဒးျဖစ္လာပါတယ္။ ပိုျပီးဆိုး၀ါးတာကေတာ့ နအဖစစ္အုပ္စုရဲ႕ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မွဳပါ။ စကားဟဟမေျပာရဲ၊ ထမင္း၀၀ မစားရတဲ့ ဘ၀ကို ျပည္သူမ်ား ေရာက္ရွိေနပါတယ္။ လူအမ်ားစုကို အေၾကာက္တရားသြင္းျပီး ဖိႏွိပ္မွဳေတြေၾကာင့္ လူတဦးခ်င္းဆီရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မွဳ အေပၚမွာ မ်ားစြာ ထိခိုက္ေနပါတယ္။ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူမ်ားအေပၚ ရန္သူလိုသေဘာထားၿပီး လူမ်ိဳးတုန္း စစ္ပြဲမ်ားဆင္ႏႊဲေနတာေၾကာင့္ အခုဆိုရင္ Internally Displaced persons (အိုင္ဒီပီ) အေရအတြက္ဟာ သန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ရွိေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာမွာ ႏိုင္ငံေရးခိုလွံဳခြင့္ ေလွ်ာက္ထားသူမ်ားကလဲ တစတစ မ်ားျပားလာပါတယ္။

ဒါနဲ႔အတူ ဆက္စပ္ျပီး ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ ရာဇ၀တ္မွဳတခုျဖစ္တဲ့ လူကုန္ကူးမွဳကပါ ေနာက္ဆက္တြဲ လာပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ႏိုင္ငံေရး မတည္ျငိမ္မွဳေပၚမွာ အခြင့္အေရးယူျပီး ၀င္ေငြရွာတဲ့ မသမာသူ ႏိုင္ငံေရး အေရျခံဳမ်ားကလဲ စီးပြားျဖစ္ လူကုန္ကူးမွဳေတြ လုပ္ကိုင္လာၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံတခုမွာ လူသားလံုျခံဳေရးကို အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြက တာ၀န္မယူႏိုင္တဲ့အခါ ဒီလိုျဖစ္ရပ္ေတြက ေပၚေပါက္စျမဲပါပဲ။ ျပႆနာရဲ႕ အရင္း အျမစ္က နအဖသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ရွိတဲ့ ဖယ္ဒရယ္ ႏိုင္ငံတရပ္အျဖစ္ ေပၚထြက္လာခဲ့ရင္ ဒီလို အခြင့္အေရးသမားေတြဟာ အလိုအေလ်ာက္ ကြယ္ေပ်ာက္ သြားမွာပါ။ ႏိုင္ငံေရးအေရျခံဳမ်ားနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားကို ခြဲျခားရွဳျမင္ဖို႔ လိုအပ္လွပါတယ္။

ဒုတိယအေနနဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း လံုျခံဳေရး (societal security) ကို ၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း လံုျခံဳေရးကို စစ္ေရးႏိုင္ငံေရး ျခိမ္းေခ်ာက္မွဳမ်ားနဲ႔ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ စစ္ေရးျခိမ္းေခ်ာက္မွဳ ဆိုတာက လူ႔ အဖြဲ႔အစည္းထဲမွ လူနည္းစုတိုင္းရင္းသားမ်ားကို အာဏာသိမ္း စစ္တပ္မွ လက္နက္အင္အားနဲ႔ အႏိုင္ယူ ဗိုလ္က် စိုးမိုးျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ တိုင္းရင္းသားရြာငယ္မ်ားကို မီးရွိဳ႕ဖ်က္ဆီးမွဳ၊ တိုင္းရင္းသူမ်ားကို မုဒိန္းက်င့္မွဳ၊ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မွဳ၊ တိုင္းရင္းသား တပ္မ်ားကို အႏိုင္က်င့္ လက္နက္ခ်ခိုင္းမွဳမ်ားဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို စစ္ေရးနည္းျဖင့္ ျခိမ္းေခ်ာက္မွဳ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး ၿခိမ္းေခ်ာက္မွဳဆိုတာကလဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို ရယူထားတဲ့ လူတစုကေန ျပည္သူအမ်ားကို မတရား ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္းျဖင့္ ျခိမ္းေခ်ာက္မွဳျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပည္သူလူထုကို ဖိႏွိပ္ထားရံုမက လူမိုက္ လက္ကိုင္တုတ္မ်ားေမြးျပီး၊ လူထုရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္ထား တာေၾကာင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အေပၚမွာ ႏိုင္ငံေရးျခိမ္းေခ်ာက္မွဳ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလို လူ႔ေဘာင္အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ လံုျခံဳေရးကို ျခိမ္းေခ်ာက္ေနျခင္းဟာ ႏိုင္ငံတကာအတြက္ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ အေျခအေနျဖစ္လာပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႔ ျမန္မာ့ လူသားလံုျခံဳေရး၊ လူ႔အဖြဲ႔စည္းလံုျခံဳေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြဟာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးကို လူဦးေရေရြ႕လ်ားမွဳ၊ ႏိုင္ငံေရး ခိုလွံဳခြင့္၊ အိုင္ဒီပီ၊ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမွဳ ရွဳေထာင့္မ်ားကေန ဂယက္ရိုက္လာပါတယ္။ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးဇာတ္ခံုေပၚမွာ ႏိုင္ငံေတြဟာ အဓိက ဇာတ္ေကာင္ေတြျဖစ္တယ္ ဆိုေပမယ့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးသေဘာတရားအရ state-centric security နဲ႔ လူသားလံုျခံဳေရး (Human security) တို႔မွာ Human security ကို ဦးစားေပးရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္သူ ျပည္သားမ်ား လံုျခံဳေရးအတြက္ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ေဆြးေႏြးၾကရတဲ့ အထိပါပဲ။ ကုလ သမဂၢရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပံုဆိုင္ရာအားနည္းခ်က္ (Structural failure) ေၾကာင့္သာ တရုတ္နဲ႔ ရုရွားတို႔ရဲ႕ ဗြီတို အာဏာ က်င့္သံုးမွဳေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါ။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ျမန္မာ့ေရးရာကေတာ့ ကမၻာ့လံုျခံဳေရး အေပၚမွာ ဂယက္ရိုက္္မွဳေတြ ရွိေနခဲ့ပါျပီ။
တတိယပိုင္းအခ်က္အေနနဲ႔ စီးပြားေရးရာ လံုျခံဳေရး (economic security ) က႑ကေန ေလ့လာ ၾကည့္ရေအာင္ပါ။

လက္ရွိျမန္မာျပည္မွာ စီးပြားေရးတိုးတက္မွဳေႏွာင့္ေႏွးျခင္း၊ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမွဳ၊ အလုပ္အကိုင္ရွားပါးမွဳ စတာေတြေၾကာင့္ စား၀တ္ေနေရးအခက္အခဲေတြ ၾကံဳေနၾကရပါတယ္။ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း အမ်ားစုကိုလဲ စစ္အုပ္စုနဲ႔ အေပါင္းအပါမ်ားကသာ ၾကီးစိုး လုပ္ကိုင္ေနၾကပါတယ္။ တိုင္းျပည္ တခုမွာ စီးပြားေရးရာလံုျခံဳေရးအတြက္ ေထာက္ပံ့ေရးလံုျခံဳေရး၊ ေစ်းကြက္၀င္ေရာက္မွဳ လံုျခံဳေရး၊ ေငြေၾကး စနစ္ ခိုင္မာေတာင့္တင္းမွဳလံုျခံဳေရး၊ နည္းပညာစြမ္းရည္လံုျခံဳေရး၊ လူမွဳစီးပြား paradigm လံုျခံဳေရး၊ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ လံုျခံဳေရး၊ စီးပြားေရးစနစ္လံုျခံဳေရး၊ မဟာမိတ္ျပဳလံုျခံဳေရးဆိုတဲ့ economic security typologies ရွစ္မ်ိဳးနဲ႔ ျပည့္စံုရပါတယ္။
ဒီရွစ္မ်ိဳးလံုးနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ျမန္မာျပည္မွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနပါတယ္။ ကုန္ပစၥည္းတင္သြင္းမွဳေတြကို နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ ကန္႔သတ္ထားမွဳေတြ ရွိေနပါတယ္။ ျပည္တြင္းကုန္စည္စီးဆင္းမွဳ၊ ျဖန္႕ခ်ိေရး၊ ေထာက္ပံ့ေရး လမ္းေၾကာင္းမ်ားမွာလဲ အဆင့္ဆင့္လိုင္းေၾကးေပးျပီးမွ လုပ္ေဆာင္ေနၾကရပါတယ္။ ေစ်းကြက္ ၀င္ေရာက္ ႏိုင္မွဳမွာလည္း ေစ်းကြက္ကို နအဖဦးပိုင္နဲ႔ အေပါင္း အပါမ်ားကသာ ၾကီးစိုးေနၾကပါတယ္။ ဘယ္လို ေစ်းကြက္ပဲ၀င္၀င္ ပါမစ္ရဖို႔ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူျခင္းက စတင္ရပါတယ္။ ေငြေၾကး စနစ္မွာလည္း ခိုင္မာမွဳ မရွိပါဘူး။ ဘဏ္လုပ္ငန္းမ်ား စိတ္ခ်ယံုၾကည္ရမွဳမရွိပါဘူး။ ေငြေၾကးေဖာင္းပြႏွဳန္းက အရွိန္အဟုန္နဲ႔ ျမင့္တက္ ေနပါတယ္။ နည္းပညာစြမ္းရည္ပိုင္းမွာလည္း High tech လုပ္ငန္းမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ကြပ္ကဲမွဳမ်ား ရွိေနပါတယ္။ လူမွဳစီးပြား paradigm ပိုင္းမွာလည္း ကာကြယ္ေပးမွဳမရွိတာေၾကာင့္ အခုဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ ေစ်းကြက္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဘိန္း ကုန္ကူးသမားမ်ား လက္ထဲမွာ ေရာက္ေနပါတယ္။ နယ္စပ္ ျဖတ္ေက်ာ္ လံုျခံဳေရးဆိုတာမွာလဲ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႕မ်ား၊ ဥပေဒဘက္ေတာ္သား အမည္ခံမ်ားရဲ႕ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွဳ၊ ၾကီးစိုးျခယ္လွယ္မွဳမ်ားသာ ျဖစ္ပြားေနပါတယ္။ စီးပြားဖက္ လံုျခံဳေရး အပိုင္းမွာလဲ နည္းဗ်ဴဟာပိုင္းဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳ (tactical cooperation) နဲ႔ ေတြ႕ဆံုညွိႏွိဳင္း ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မွဳ (negotiated cooperation) အပိုင္းေတြမွာ စည္းမ်ဥ္းနည္းလမ္းေပါင္းမ်ားစြာ ရွိေနပါတယ္။

ဒီလို စီးပြားေရးရာလံုျခံဳမွဳ မရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ လူငယ္အမ်ားအျပား တိုင္းျပည္မွ ထြက္ခြာသြားျပီး ဦးေႏွာက္ ယိုစီးမွဳ ျပႆနာ စတင္ပါေတာ့တယ္။ brain drain ျပႆနာကို ေျပာျပီး၊ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာ သြားေရာက္ အလုပ္လုပ္ကိုင္တဲ့ ပညာတတ္လူငယ္မ်ားကို အျပစ္တင္ေျပာဆိုေပမယ့္ brain gain ျဖစ္ေအာင္ နအဖဘက္က ေဆာင္ရြက္ခ်က္ တစံုတရာမွ မရွိပါဘူး။ စစ္တပ္ပညာေတာ္သင္မ်ားကို ျပည္ပ ေစလႊတ္ ပညာသင္ၾကားမွဳမ်ားပဲ ရွိပါတယ္။ ဒီလိုသင္ၾကားေစရာမွာလဲ အမ်ိဳးသားဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ေရးဆိုင္ရာ ပညာရပ္မ်ားမဟုတ္ပဲ စစ္အင္အား၊ စစ္အာဏာရွင္ယႏၱရား ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ပညာရပ္မ်ားကိုပဲ သင္ၾကားေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စီးပြားေရးရာလံုျခံဳမွဳမရွိတဲ့အတြက္ ေနာက္တခ်က္ျဖစ္ပြားလာတဲ့ ျပႆနာ ကေတာ့ လူကုန္ကူးမွဳ၊ လိင္ေက်းက်ြန္ျပဳမွဳ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ လိင္လုပ္သားမ်ားအျဖစ္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားမွာ သြားေရာက္လုပ္ကိုင္သူမ်ားမွ အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီပိုးမ်ား ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ မွဳေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီလို လူကုန္ကူးမွဳေတြ၊ ေရာဂါပိုးပ်ံ႕ပြားမွဳေတြဟာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးကို ၾကီးစြာေသာ သက္ေရာက္မွဳေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။

ဒါတြင္မက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးကို တိုက္ရိုက္ျခိမ္းေခ်ာက္ေနတဲ့ အၾကီးမားဆံုး ျမန္မာ့ေရးရာ ျပႆနာတရပ္ကေတာ့ မူးယစ္ေဆး၀ါးကိစၥပါ။ နအဖစစ္အုပ္စုဟာ “ဘယ္သူေသေသ၊ ငေတမာရင္ျပီးေရာ” စိတ္ဓာတ္နဲ႕ မူးယစ္ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္မွဳ၊ ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားမွဳေတြကို အားေပးေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာက ဖိအားေပးလာတဲ့အခါမွသာ ဟန္ျပဖ်က္ဆီးေရးပြဲမ်ား လုပ္ျပီး ကမၻာကို မ်က္လွည့္ ျပေနတာပါ။ ႏိုင္ငံေရးတက္ၾကြလွဳပ္ရွားသူမ်ား သတင္းကို ေထာက္လွမ္းရယူႏိုင္ေအာင္ လူအင္အား၊ နည္းပညာ အကူအညီ စတာေတြနဲ အင္တိုက္အားတိုက္ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ စစ္အုပ္စုဟာ တကယ္သာ ဒီလိုအင္အားေတြသံုးျပီး မူးယစ္ႏွိမ္နင္းေရး လုပ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ မူးယစ္ေဆး၀ါးထုတ္ေ၀မွဳ၊ ျဖန္႔ျဖဴးမွဳေတြကို မလြဲမေသြ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္မွာပါပဲ။ မ်က္စိစံုမွိတ္ အားေပးေနလို႔သာ ျမန္မာျပည္ဟာ ကမၻာမွာ ဒုတိယ အမ်ားဆံုး မူးယစ္ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္တဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံအျဖစ္ တည္ရွိေနတာပါ။ ဒီျမန္မာ့မူးယစ္ေဆး၀ါး ျပႆနာဟာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးကို ထိခိုက္မွဳေတြ အမ်ားၾကီးျဖစ္ေနေစပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ေတာ့ “ေရႊသမင္ဘယ္ကထြက္၊ မင္းၾကီးတာကထြက္” ဆိုတဲ့အတိုင္း လက္ရွိ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ ျမန္မာ့ေရးရာ ျပႆနာ မ်ားဟာ နအဖစစ္အုပ္စု တည္ရွိေနျခင္းေၾကာင္း ျဖစ္ပြားေနတာပါ။ စစ္အာဏာရွင္ၾကိဳးဆြဲ ရုပ္ေသး အရပ္သားအစိုးရ တက္လာရံုနဲ႔လဲ ေပ်ာက္ပ်က္သြားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။

စစ္အာဏာရွင္စနစ္ အျပီးတိုင္ ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားမွသာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားမွာ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ျမန္မာ့ျပည္သူလူထု လံုျခံဳေရး၊ ကမၻာသူ ကမၻာသားမ်ား လံုျခံဳေရးတို႔အတြက္ နအဖစစ္အုပ္စုအား ပူးေပါင္းတိုက္ပြဲ၀င္ၾကပါစို႔။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ခ်ဳပ္ျငိမ္းေရးအတြက္ လက္တြဲလွဳပ္ရွားၾကပါစို႔၊ လို႔တိုက္တြန္းလိုက္ရပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၁၈၊ ၁၁၊ ၂၀၀၈)