အာဏာခြဲေ၀ေရးမလုပ္ရင္ ဇင္ဘာေဘြကို အေမရိကန္က ပိုမုိျပင္းထန္စြာ အေရးယူမည္

21 November 2008

ဇင္ဘာေဘြႏုိင္ငံမွာ အာဏာခြဲေ၀ေရး အေျခအေန ေဆာလ်င္စြာ တုိးတက္မလာဘူးဆုိရင္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ပစ္မွတ္ထား အေရးယူမႈအသစ္ေတြ ခ်မွတ္ရလိမ့္မယ္လို႔ ဇင္ဘာေဘြႏုိင္ငံ ဆုိင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီး ဂ်ိမ္းစ္မက္ဂီး (James McGee) က သတိေပး လုိက္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေန တုိးတက္ေကာင္းမြန္လာျခင္း မရွိတာေၾကာင့္ ဘက္ေပါင္းစုံ လူမႈေရးအေျခအေနေတြ ပုိၿပီး ယုိယြင္းဆုတ္ယုတ္ လာတယ္လို႔လည္း ဆုိပါတယ္။ ဗြီအုိေအ သတင္းေထာက္ ေဒးဗစ္ေဂါလပ္စ္ (David Gollust) အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက ေပးပို႔ထားတဲ့ သတင္းလႊာကို ဦးေက်ာ္ဇံသာက တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ဇင္ဘာေဘြႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနဟာ စက္တင္ဘာလကစၿပီး တုိးတက္မႈ မရွိခဲ့တဲ့ အတြက္ လူထုရဲ႕ က်န္းမာေရးအပါအ၀င္ ဘက္ေပါင္းစုံ အေျခအေနေတြဟာ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ က်ဆင္းလာေနၿပီး ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈနဲ႔ ၀မ္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈေတြလည္း ရွိေနတယ္လို႔ ဟာရာရီး ၿမိဳ႕ေတာ္ရဲ႕ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီးက ဆိုပါတယ္။ ဒီေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆုံးရသူေပါင္းလည္း ၃၀၀ ခန္႔ ရွိေနၿပီလို႔ ဆုိပါတယ္။

သမၼတမူဂါဘီ (Mugabe) အေနနဲ႔ MDC ေခၚ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လႈပ္ရွားမႈ ပါတီေခါင္းေဆာင္ ေမာ္ဂန္ ခ်န္ဂ႐ုိင္း (MorganTsvangerai) နဲ႔ အာဏာခြဲေ၀ေရး ကိစၥကို သေဘာ႐ုိးနဲ႔ စတင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းမွတပါး တုိင္းျပည္အေျခအေန ေကာင္းလာႏုိင္စရာ နည္းလမ္း မျမင္ဘူးလုိ႔သံအမတ္ႀကီး မက္ဂီးက သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာသြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုအခ်ိန္ အထိေတာ့ မစၥတာမူဂါဘီဟာ မတ္လ ပါလီမန္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏုိင္ရထားတဲ့ MDC ပါတီကုိ အေရးမပါတဲ့ ၀န္ႀကီးဌာနတခ်ဳိ႕ေလာက္ လႊဲေပး႐ံုကလြဲၿပီး ဒါ့ထက္ပိုၿပီး အာဏာခြဲေ၀ဖုိ႔ ဆႏၵမရွိဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။

တုိင္းျပည္မွာ စီးပြားေရးျပႆနာေတြ၊ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈေတြ ျဖစ္ေနေပမယ့္ မစၥတာမူဂါဘီဟာ သူ႔ရဲ႕မဟာမိတ္ေတြကို ေငြေၾကးေတြ ပံ့ပိုးထားၿပီး ေထာက္ခံမႈကို ထိန္းသိမ္းထားႏုိင္တဲ့ အတြက္ အာဏာကို လြယ္လြယ္နဲ႔ စြန္႔လႊတ္လိမ့္မယ္ မဟုတ္ဘူးလို႔လည္း သံအမတ္ႀကီးက သုံးသပ္ ပါတယ္။

"ဇင္ဘာေဘြမွာ သူ႔အေနနဲ႔ အာဏာကို လြယ္လြယ္နဲ႔ မစြန္႔ဘူးဆုိတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာထားၿပီးပါၿပီ။ SADC လို႔ေခၚတဲ့ ေတာင္အာဖရိက ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အဖြဲ႔အစည္းက ဆုိရင္ စည္းလုံး ညီၫြတ္ေသာ အစုိးရတရပ္ ရွိရမယ္၊ အာဏာခြဲေ၀ေရး လုပ္ရမယ္လုိ႔ ေၾကညာခ်က္ေတြ ထုတ္ေနပါတယ္။ မူဂါဘီကေတာ့ ေမာ္ဂန္ ခ်န္ဂ႐ုိင္းကုိ အာဏာ အစစ္အမွန္ေပးၿပီး အစုိးရထဲ ဘယ္ေတာ့မွ ပါ၀င္ခြင့္ မေပးႏုိင္ဘူးဆုိတာ ျပသေနပါတယ္။ "မစၥတာမူဂါဘီရဲ႕ ပါးနပ္တဲ့ ႀကီးၾကပ္ ကြပ္ကဲမႈေၾကာင့္ သူ႔ရဲ႕ အာဏာကို ခ်ဳပ္ကုိင္ႏုိင္မႈဟာ အရင္က ထက္ေတာင္ ပုိၿပီး ခုိင္မာလာေနပါတယ္တဲ့။ သုိ႔ေသာ္လည္း ႏုိင္ငံတကာက ဖိအားေပးမႈေတြ၊ ဒီသမၼတနဲ႔ သူ႔မိသားစုေတြ၊ အေပါင္း အသင္းေတြကို ပစ္မွတ္ထား အေရးယူ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကို အခုိင္အမာ တစုိက္မတ္မတ္ ျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ အမွန္တကယ္ပဲ ထိေရာက္မႈ ရွိႏုိင္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီႏုိင္ငံေရး အေျခအေန တုိးတက္မလာရင္ သမၼတဘုရွ္ အစုိးရကေတာ့ အေရးယူပိတ္ဆုိ႔မႈ အသစ္ေတြကို ဆက္လုပ္မယ္လို႔ ရွင္းရွင္းပဲ ေျပာသြားပါတယ္။

"က်ေနာ္တို႔မွာ အသင့္ျပင္ထားတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔စရာေတြ ရွိပါတယ္။ အခု ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ဒီႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ပ်က္ ေနသမွ် က်ေနာ္တုိ႔ ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္။ သိပ္တုိေတာင္းတဲ့ အခ်ိန္မွာ တုိးတက္ ေျပာင္းလဲမႈ မရွိဘူးဆုိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔အဖုိ႔ တျခား ေရြးစရာလမ္း မရွိပါဘူး။ ပိုမုိခက္ခဲ ၾကမ္းတမ္းတဲ့ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ခ်မွတ္ဖုိ႔ပဲ ရွိပါတယ္။"

ဇင္ဘာေဘြႏုိင္ငံကို အေမရိကန္ရဲ႕ ေပးေနၾက စာနာမႈ အကူအညီေတြကိုေတာ့ သူတုိ႔ေလွ်ာ့ေပးမွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီအကူ အညီ ေတြဟာ တႏွစ္တႏွစ္ကို ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ ထိရွိပါတယ္။ ဇင္ဘာေဘြ အာဏာပုိင္ေတြဟာ အစုိးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔ အစည္းေတြက ကူညီ ေထာက္ပံ့ဖုိ႔ လာတဲ့အခါ ေက်းလက္ေဒသအေရာက္ သြားလာေရး လြယ္ကူႏုိင္ေအာင္အတြက္ အကန္႔အသတ္ အတား အဆီးေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးထားတဲ့အတြက္လည္း သံအမတ္ႀကီး မက္ဂီးက ႀကိဳဆုိပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း မၾကာခင္ကသူ ေတာင္အာဖရိက ကေန ဟာရာရီးၿမိဳ႕ေတာ္အထိ သြားလာခဲ့တဲ့ ေလ့လာေရးခရီးစဥ္ အတြင္းမွာ ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ျမင္ကြင္းေတြဟာ အင္မတန္ ထိတ္လန္႔စရာ ေကာင္းတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

"သိပ္ကုိ ဆုိးရြားေနပါတယ္။ ဘာမွမလုပ္မကုိင္ဘဲ ရပ္ေနသူေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ ဗုိက္ပူနံကား ကေလးသူငယ္ေတြ အေျမာက္အျမား ေတြ႔ေနရပါတယ္။ လူေတြဟာ ဘာမွအာဟာရ မရွိတဲ့ သစ္ရြက္ေတြကုိ စားလို႔ ရလိုရျငား ခူးဆြတ္ေနၾကပါတယ္။ ရြာေတြကို ျဖတ္သြားတုိင္း လူေတြဟာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ကင္းတဲ့အၾကည့္နဲ႔ ၾကည့္ေနၾကပါတယ္။"

ဒီလုိ အေျခအေနေတြ ဆုိးရြားေနေပမယ့္ သဘာ၀ သယံဇာတ ေပါႂကြယ္ၿပီး တခ်ိန္တခါက စားနပ္ရိကၡာ တင္ပို႔တဲ့ ႏုိင္ငံႀကီးတခုျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဇင္ဘာေဘြ ႏုိင္ငံဟာ ႏုိင္ငံေရး ျပႆနာသာ ေျပလည္သြားၿပီဆိုရင္ စီးပြားေရးအေျခအေန ျပန္လည္ ေကာင္းလာႏုိင္တယ္လို႔လည္း အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီးက ေျပာၾကားသြားပါတယ္။

Ref: VOA News