ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရး တိုးတက္ေရး ထိုင္းနဲ႔ ၾသစေၾတးလ် တိုက္တြန္း

Ron Corben's Report in Burmese
တနဂၤေႏြ, 15 ေမ 2011

၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံမ်ားအသင္း (အာဆီယံ) ရဲ႕ အလွည့္က် ဥကၠ႒တာ၀န္ မယူခင္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန တုိးတက္ေအာင္ အရင္ဆုံး လုပ္သင့္တဲ့ အေၾကာင္း ၾသစေၾတးလ်နဲ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံတုိ႔က ဖိအားေပး ေျပာဆုိ လုိက္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ဖို႔ ပ်က္ကြက္မယ္ ဆုိရင္ အာဆီယံအဖြဲ႔ အေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြရဲ႕ ေထာက္ခံ အားေပးမႈေတြၾကားမွာ အာဆီယံရဲ႕ မိတ္ဘက္ ႏုိင္ငံေတြက ကန္႔ကြက္ သပိတ္ေမွာက္တာေတြ ႀကဳံလာ ရႏုိင္တာကို ဘန္ေကာက္ကေန ဗြီအုိေအ သတင္းေထာက္ ရြန္ ေကာ္ဘန္ (Ron Corben) သတင္း ေပးပုိ႔ထားပါတယ္။ အျပည့္အစုံကို မမုိးျဖဴက တင္ျပ ေပးထားပါတယ္။

ဒီလအေစာပိုင္းက လာအုိႏိုင္ငံက၂၀၁၄ ခုႏွစ္ အာဆီယံ ဥကၠ႒ တာ၀န္ယူဖို႔ အလွည့္ကို ျမန္မာႏုိင္ငံကို လႊဲေပးဖို႔ သေဘာ တူခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒တာ၀န္ မယူခင္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားအားလုံး လႊတ္ေပးတာ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကို အရင္ တိုးတက္ေအာင္ လုပ္သင့္တယ္လို႔ ထုိင္းနဲ႔ ၾသစေၾတးလ် ႏိုင္ငံေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံကို ေတာင္းဆို လိုက္ပါတယ္။ ထုိင္းႏုိင္ငံ ဘန္ေကာက္မွာ ၾသစေၾတးလ် ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကယ္ဗင္ ရပ္ဒ္ (Kevin Rudd) နဲ႔ ထိုင္း ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ကဆစ္ ပီရြမ္း (Kasit Piromya) တို႔ရဲ႕ သီတင္းပတ္ကုန္ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ထဲမွာ အခုလို ေတာင္းဆိုခ်က္ ထြက္ေပၚ လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

၂၀၀၅ ခုႏွစ္တုန္းက ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ လူ႕အခြင့္အေရး ေဖာက္ဖ်က္တဲ့ မွတ္တမ္းေတြေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာက ၀ိုင္းေပးတဲ့ ဖိအားၾကား အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒တာ၀န္ ယူခြင့္ကို လက္ေလွ်ာ့ စြန္႕လႊတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္က လႊတ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ မႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး လႊတ္ေတာ္ဖြဲ႔တာေတြ လုပ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာ အစိုးရအဖို႔ အခုခ်ိန္ဟာ တကယ့္ ႏုိင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ဖို႔ အခ်ိန္ တန္ေနၿပီလုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လူ႕အခြင့္အေရး အဖြဲ႕ေတြ ေထာက္ျပတာက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေပၚလာတဲ့ လႊတ္ေတာ္က အရင္ စစ္အစိုးရ လႊမ္းမိုးတဲ့ ပါတီရဲ႕ လက္ထဲမွာရွိၿပီး ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂,၀၀၀ ေက်ာ္ကလည္း အက်ဥ္းေထာင္ေတြ ထဲမွာ ဆက္ အဖမ္းခံ ထားရတယ္၊ တုိင္းရင္းသား ေတြနဲ႔လည္း တိုက္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ ေနပါေသးတယ္လို႔ ေထာက္ျပၾကပါတယ္။

၂၀၁၄ ခုနွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒ တာ၀န္ေပးဖို႔ ဆိုတဲ့ကိစၥက အာဆီယံထဲမွာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း သေဘာ မတူတဲ့ ကိစၥေတြ ျဖစ္လာေစပါတယ္။ အာဆီယံ ဥကၠ႒ မလုပ္ခင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး အတြက္ တိုးတက္မႈ ရွိေအာင္ အရင္ လုပ္သင့္တယ္လို႔ ၾသစေၾတးလ် ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး မစၥတာ ရပ္ဒ္က အခုလို ေျပာပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး တုိးတက္မႈေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႕ခ်င္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို လႊတ္ေပးတဲ့ ကိစၥကို က်ေနာ္တုိ႔ ႀကိဳဆုိခဲ့ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂,၀၀၀ ေက်ာ္ကို ဆက္ၿပီး ဖမ္းထားတာကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အေလး အနက္ စုိးရိမ္ ပူပန္ၾကပါတယ္။”

ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ တပ္ေတြၾကားက စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ ထိုင္းႏုိင္ငံ အေနာက္ပိုင္း ဒုကၡသည္ စခန္းေတြမွာ ေနရတဲ့ ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ အိုးအိမ္စြန္႔ ထြက္ေျပးရသူေတြရဲ႕ ျပႆနာေတြကိုလည္း မစၥတာရပ္ဒ္က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ အလွည့္က် ဥကၠ႒ တာ၀န္ယူဖို႕ အသင့္ျဖစ္မျဖစ္ သုံးသပ္ အကဲျဖတ္ဖို႔ လက္ရွိ အာဆီယံဥကၠ႒ အင္ဒုိနီးရွား ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး မာတီ နာတာလီဂါ၀ါ (Marty Natelagawa) ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အာဆီယံ သေဘာတူညီခ်က္အရ ေရြးေကာက္ပြဲ ၿပီးကတည္းက လူ႔အခြင့္အေရး တိုးတက္ေအာင္လုပ္ဖို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ တာ၀န္ကို အကဲျဖတ္ဖို႔ လိုတယ္၊ ဒါ႕အျပင္ ေနာက္ထပ္ ကိစၥ ၃ ခုလည္း က်န္ေသးတယ္လို႔ မစၥတာ ကဆစ္က ေျပာပါတယ္။

သူ အခုေျပာခဲ့တဲ့ ကိစၥ ၃ ခုက ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အားလုံး လႊတ္ေပးေရး၊ လြတ္လပ္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေပၚေပါက္ေရးနဲ႔ အစိုးရသစ္က ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုေတြ အားလုံးကုိယ္စား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရး ကိစၥေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔ ၾသစေၾတးလ်နဲ႔ ထုိင္းႏိုင္ငံတို႔ရဲ႕ အခုလို ေတာင္းဆိုခ်က္ကို လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြကလည္း ႀကိဳဆိုၾကပါတယ္။

ျမန္မာ့အေရး ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ALT ASEAN အဖြဲ႔က ေျပာေရးဆိုခြင့္ရ ဒက္ဘီ စေတာ့ဟာ့ဒ္ (Debbie Stothard) ကေတာ့ တိုင္းရင္းသား ေတြနဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ စစ္ပြဲေတြ မရပ္ေသးသေရြ႕၊ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အားလုံး လႊတ္မေပးေသး သေရြ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံ အာဆီယံ ဥကၠ႒တာ၀န္ မယူသင့္ ေသးပါဘူးလို႔ ေ၀ဖန္ ေျပာဆိုပါတယ္။ စစ္မွန္တဲ့ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးေတြ မလုပ္ဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံက အာဆီယံ ဥကၠ႒ တာ၀န္ယူရင္ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္၊ ဥေရာပသမဂၢ၊ ကေနဒါနဲ႔ ၾသစေၾတးလ်တို႔ ပါတဲ့ အာဆီယံ ေဆြးေႏြးဘက္ ႏုိင္ငံေတြက ကန္႔ကြက္ ၾကလိမ့္မယ္ လို႔လည္း သူမက မွတ္ခ်က္ ခ်လိုက္ပါတယ္။

Ref: VOA News