မင္းကိုႏိုင္ႏွင့္ ပဋိပကၡ ေျဖရွင္းနည္း

ျမတ္သူပန္
အဂၤါေန႔၊ ဧၿပီလ ၀၉ ရက္ ၂၀၁၃

မတ္လ ၁၄ ရက္ေန႔က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္း ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ အေနနဲ႔ ဆႏၵျပေနတဲ့ လယ္သမားေတြ ဆီကို သြားၿပီး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ေလ့လာ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို တင္ျပခဲ့ရာမွ ေဒၚစုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး သက္တမ္းတေလွ်ာက္ တခါမွ မႀကံဳဖူးတဲ့ ေတာင္သူလယ္သမားေတြရဲ႕ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈ ကို ခံခဲ့ရတာဟာ ေတြးေတာစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။

ဒါမ်ဳိးကိစၥေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးေလာက ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္ေတြ ဆိုတာေတာ့ မွန္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ စဥ္းစားစရာကေတာ့ ေဒၚစုသာ ေတာင္သူ လယ္သမားေတြရဲ႕ အေျခအေန၊ ခံယူခ်က္ေတြပါ ထည့္တြက္မယ္ ဆိုရင္ ခုလို ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ ျဖစ္စရာ အေၾကာင္းမရွိဘူးလို႔ ယူဆပါတယ္။

ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားဟာ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ သေဘာသဘာဝကို နားမလည္ရွာ ၾကပါ။ အဲဒီမွာ ေဒၚစုနဲ႔ Communication gap ဆိုတဲ့ ဆက္သြယ္မႈ ခၽြတ္ေခ်ာ္ သြားတာသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါလည္း အဆန္းေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ေနရာတိုင္းမွာ ျဖစ္ေနက်ပါပဲ။

စိတ္ဝင္စားဖို႔ အလြန္ေကာင္းတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္ရပ္ကေတာ့ ေနာက္တေန႔ (မတ္ ၁၅ ရက္ေန႔) မွာ မင္းကိုႏိုင္ က RFA ကို ေျပာခဲ့တဲ့ စကားစုပါ။ ေဒၚစု (မေန႔က) ေတာင္သူေတြကို ေျပာခဲ့တဲ့ ကိစၥမွာ ေဒၚစုရဲ႕ ဆက္သြယ္ေရး ဟာကြက္ (Communication gap) ေတြ ခ်က္ခ်င္း ျဖည့္ေပးခဲ့တာ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။

ေကာ္မရွင္ဟာ အၾကံေပးတာေလာက္ပဲ ရွိတယ္၊ ဒါဟာ အစိုးရက အတည္ယူခ်င္မွ ယူမယ္ ဆိုတာေတြကို ရွင္းျပခဲ့တယ္။ လယ္သမားေတြရဲ႕ နစ္နာေၾကးေတြကိုလည္း ညွိယူလို႔ ရေၾကာင္းေတြ ေျပာဆိုရွင္းျပသြားတဲ့ အျပင္ အေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္တဲ့ ဒီလိုပဋိပကၡမ်ားကို ဘယ္လိုေျဖရွင္းႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ ပဋိပကၡ ေျဖရွင္းနည္း (Conflict resolution methodology) ကို တိတိပပ ရွင္းရွင္းေလး တင္ျပသြားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

သူေျပာတဲ့ ပဋိပကၡ ေျဖရွင္းဖို႔ အဓိက အက်ဆံုး အခ်က္ (Key element) ကေတာ့ ပဋိပကၡ ျဖစ္ေနတာေတြကို စိန္ေခၚမႈ (Challenge) လို႔ မျမင္ဘဲ Problem solving ေခၚတဲ့ ျပႆနာရဲ႕ အေျဖကို ရွာတဲ့အသြင္ အေတြးအေခၚကို ေျပာင္းဖို႔ ေျပာသြားပါတယ္။

ဝါက် တခုတည္းနဲ႔ အလြန္ ခက္ခဲရႈတ္ ေထြးႏိုင္တဲ့ အေျခအေနကို တမုဟုတ္ ခ်င္း ေျပာင္းပစ္ႏိုင္တဲ့ ေသာ့ခ်က္ကို ထိထိမိမိ ျပတ္သားစြာ ေျပာသြားတာဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံမွာ ဆိုရင္ သူ႔ကို Nothing short of brilliant လို႔ မွတ္ခ်က္ခ်ၾကမွာပဲ။ ဒါကေတာ့ မင္းကိုႏိုင္ရဲ႕ စကားဆက္သြယ္မႈ (Communicaion skill) ဟာ အလြန္ထက္ျမတ္ ထူးျခားတဲ့ အရည္အခ်င္းပါ။ အထက္က ဝါက် တခုတည္းနဲ႔ အလြန္ ခက္ခဲရႈတ္ေထြးႏိုင္တဲ့ အေျခအေနကို တမုဟုတ္ခ်င္း ေျပာင္းပစ္ႏိုင္တဲ့ ေသာ့ခ်က္ကို ထိထိမိမိ ျပတ္သားစြာ ေျပာသြားတာဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံမွာ ဆိုရင္ သူ႔ကို Nothing short of brilliant လို႔ မွတ္ခ်က္ခ်ၾက မွာပဲ။

ၿပီးေတာ့ ပဋိပကၡနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အုပ္စုေတြ တခုနဲ႔တခု၊ တဦးနဲ႔တဦး မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ မိမိတို႔ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ ေတြကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ခ်ေဆြးေႏြးတင္ျပဖို႔၊ မေက်နပ္တာေတြကို စားပြဲဝိုင္းမွာ ခ်ေဆြးေႏြးၿပီး တူညီတဲ့ ရလဒ္ကို ရွာဖို႔ ပဋိပကၡ ေျဖရွင္းနည္း Strategy (မဟာဗ်ဴဟာ) ကိုလည္း ျပည့္စံုစြာ တင္ျပသြားပါတယ္။

မင္းကိုႏိုင္ဟာ တင္ျပသြားတဲ့ Conflict resolution model စံနမူနာ နည္းနာဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ Management (စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ) ပညာရွင္ေတြ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အမ်ဳိးမ်ဳိး အဖံုဖံု စမ္းသပ္တီထြင္ၾကံဆၿပီး စနစ္တခု (Methodology) အေနနဲ႔ ဖန္တီးခဲ့ၾကၿပီး ၾကီးက်ယ္ခမ္းနားတဲ့ ပညာရပ္အျဖစ္ ခုခ်ိန္မွာ ထြန္းကားလ်က္ ရွိပါတယ္။

တကၠသိုလ္ေတြမွာေရာ သင္တန္းေတြ ပို႔ခ်ၾကပါတယ္။ ကုမၸဏီ ၾကီးငယ္ေတြကလည္း Conflict resolution ပညာရွင္ေတြကို ငွါးရမ္းၿပီး ကုမၸဏီတြင္းမွာေရာ၊ တျခား ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ၾကံဳေတြ႔ရတဲ့ ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔ အဲဒီပညာရွင္ေတြကို ေၾကးၾကီးေပးၿပီး ငွါးၾကရတယ္။ ဒီပညာရွင္ေတြကလည္း Consulting Company ေတြေထာင္ၿပီး စီးပြားျဖစ္ လုပ္လာၾကတယ္။ စာအုပ္ေတြ ေရးၿပီးလည္း ျဖန္႔ေဝၾကတယ္။ ဗီဒီယို၊ ဒီဗီဒီေတြ ထုတ္ၿပီးေတာ့ အလုပ္ရံု Workshop ေတြလည္း အခေၾကးေငြယူၿပီး သင္ၾကားပို႔ခ်ေပးၾကတယ္။ တိုတိုေျပာရရင္ ဒီနည္းပညာဟာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း (Industry) တခုလို ျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။

မင္းကိုႏိုင္ဟာ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းလည္း မၿပီးခဲ့ပါဘူး။ ေထာင္ထဲမွာ ကုိယ္ႏိႈက္က Solitary confinement လို႔ေခၚတဲ့ တကိုယ္တည္း သီးသန္႔ (တိုက္ပိတ္) က်ခံခဲ့ရတယ္။ အျပင္မွာ ေနရတာ သံုးေလးႏွစ္ပဲ ရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒီပညာရွင္ၾကီးေတြရဲ႕ စာအုပ္ၾကီးေတြ၊ စာတမ္းေတြ၊ ဒီဗီဒီေတြကို ေလ့လာခြင့္ ရမယ္လို႔ေတာ့ မထင္ပါ။ သူလို ႏိုင္ငံေရးသမား တေယာက္ဟာ ဘယ္လို ၈၈ ေခါင္းေဆာင္ အေယာက္ ၂၀ ေလာက္ကို တေျပးညီ၊ ၿပီးေတာ့ အေတြးလိုက္ၿပီး သူနဲ႔ တပါတည္း ေခါင္းေဆာင္အရည္အခ်င္း ၿပီးျပည့္စံုေအာင္ ဘယ္လို ပံ့ပိုးဖန္တီးခဲ့တယ္ဆိုတာ မင္းကိုႏိုင္ ၂၀၁၂ ေထာင္က ထြက္လာၿပီးကတည္းက စားေရးသူအေနနဲ႔ အလြန္စိတ္ဝင္စား ခဲ့ပါတယ္။

Consensus building ေခၚတဲ့ အေတြးအေခၚအျမင္ေတြ အားလံုးနီးပါး တူညီတဲ့အထိ အခ်င္းခ်င္း ေဆြးေႏြး ယိုင္းပင္းခဲ့ၾကလို႔ ဒီေလာက္ ညီညြတ္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ထုႀကီးကို ပံုေဖာ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ယူဆခဲ့လို႔လည္း မင္းကိုႏိုင္ကို ေတြ႔ရွိခဲ့စဥ္က အၾကမ္းဖ်ဥ္း ေလ့လာမိခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ အေသးစိတ္ ေလ့လာဖို႔ ၾကံရြယ္ကာရွိေသးတယ္ မင္းကုိႏိုင္က ေၾကးနီစီမံကိန္းကိစၥမွာ တိုင္းျပည္ကို သူ႔ရဲ႕ ပဋိပကၡ ေျဖရွင္းနည္း နိႆယကို တင္ျပလိုက္ေတာ့ စာေရးသူရဲ႕ ရင္ထဲမွာ “အာဂလူပဲ” လို႔ ျမည္ဟည္းမိပါတယ္။

မင္းကိုႏိုင္ ဒီလို ႏိုင္ငံကို သူ႔ရဲ႕ အေတြးအေခၚ၊ သူ႔ရပ္ လုပ္ရပ္ေတြ၊ ကိုယ္ေတြ႔ေတြကေန ရလာတဲ့ ခံယူခ်က္ နည္းပညာေတြကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုတာကို အလြန္ပဲ ဝမ္းေျမာက္သြားရမိပါတယ္။

ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားဟာ ေယဘူယ်အားျဖင့္ Consensus building မွာ အလြန္အားနည္းၿပီး ထစ္ကနဲရွိ မေက်နပ္ၾက၊ ကြဲၾက ျပဲၾကဆိုတာ အထူးေျပာေနစရာ မလိုပါ။ အဲဒီလို ျမန္မာ့လူမႈေရးပံုစံ အခ်ဳိးမေျပတဲ့ ၾကားထဲက ေထာင္နန္းစံ မင္းသားေလး မင္းကိုႏိုင္ က ျမန္မာတို႔ရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္တဲ့ အေတြးအေခၚ လူမႈေရးပံုစံ (Model) တခုကို လက္ေတြ႔ပံုေဖာ္ခဲ့ၿပီး ခုေတာ့ သူ႔နည္းပညာဟာ စံအျဖစ္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ေလာကကို ထိုးထြင္းဝင္ႏိုင္ပါေစလို႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။

အခုခ်ိန္မွာ ၈၈ ေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႕ ကိုကိုႀကီး၊ ကိုေဌးႂကြယ္၊ ကိုမင္းေဇယ်ာတို႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီ တည္ေထာင္ဖို႔ စဥ္းစားေနၾကတာဟာ အလြန္ဝမ္းသာအားရဖို႔ ေကာင္းပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ၈၈ ရဲ႕ ေခါင္သူႀကီးျဖစ္တဲ့ မင္းကိုႏိုင္က ပါတီထဲ ဝင္ဖို႔ မစဥ္းစားဘဲ အႏုပညာနဲ႔ပဲ ျပင္ပကေနၿပီး Civil society ကိစၥေတြ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ အာသီသရွိေၾကာင္း မီဒီယာကေန သိရပါတယ္။

မင္းကိုႏိုင္ဟာ ပါတီထဲ မဝင္ဘဲေနရင္ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္း လမ္းထြင္ေနတဲ့ကာလမွာ ႏိုင္ငံအတြက္ အလြန္႔အလြန္ နစ္နာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

မင္းကိုႏိုင္လို လူမ်ဳိးတေယာက္ ပါလီမန္ထဲမွာ အထူးပဲ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။ သူဟာ ႏိုင္ငံေရး ကၽြမ္းက်င္သူ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း တေယာက္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြထဲမွာ အလြန္႔အလြန္ ရွားပါးတဲ့ Management expert, Organisational skill ၿပီးေတာ့ Conflict resolution expert ဆိုတဲ့ ကၽြမ္းက်င္မႈ ေတြဟာ သံုးေလးမ်က္ႏွာမွာေတာင္ ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားဟာ လႊတ္ေတာ္ထဲ၊ အစိုးရထဲမွာ ပါဝင္ၿပီး သူ႔ရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ အရည္အခ်င္းေတြကို အမ်ားဆံုး အသံုးခ်သင့္ပါတယ္။

မင္းကိုႏိုင္ဟာ ၈၈ ကတည္းက ရဲရဲေတာက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္အျဖစ္၊ ခုေနာက္ပိုင္းမွာ ႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္သူ၊ အႏုပညာသမား၊ စာေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာ၊ ပန္းခ်ီဆရာ၊ သီခ်င္းေရးဆရာ၊ သံခ်ပ္ဆရာ စတဲ့ သူ႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔အႏုပညာ အရည္အခ်င္းေတြကို ျပည္သူလူထုက သိရွိၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။

သို႔ေသာ္ သူ႔အေၾကာင္းေတြထဲမွာ ျပည္သူလူထုႀကီး မသိေသးတဲ့ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္တဲ့ ပဋိပကၡ ေျဖရွင္းေရးဆိုတဲ့ နည္းပညာပိုင္ရွင္တဦးဆိုတာ ျပည္သူလူထုေတြ အပ္က်မတ္က် သိမွာ မဟုတ္ေသးဘူးလို႔ စာေရးသူ ထင္ျမင္မိလို႔ ဒီေဆာင္းပါးနဲ႔ပဲ ျပည္သူလူထုကို မိတ္ဆက္ေဖာ္ျပလိုက္ ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

Ref: မဇၽၥိမ