ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္တြင္းက အရာရွိမ်ားရဲ႕ အခန္းက႑ အပိုင္း - ၁

ဗိုလ္ထက္မင္း
ဗုဒၶဟူးေန႔၊ ဇန္နဝါရီလ ၂၀ ရက္ ၂၀၁၀

ျမန္မာ့တပ္မေတာ္အတြင္းမွာ စီမံခန္႔ခြဲေရးအာဏာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာနဲ႔ တရားစီရင္ေရး အာဏာတို႔ကို ဆုံးျဖတ္ႏုိင္မႈ အျမင့္ဆုံးျဖစ္ကာ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရး အပုိင္းမွာလည္း အျခား အဆင့္ေတြထက္ အခြင့္အေရး ပုိမုိ ရရွိၾကသူမ်ားကေတာ့ တပ္မေတာ္ ျပန္တမ္းဝင္ အရာရွိမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ တပ္တြင္း ဆက္ဆံေရးနဲ႔ သေဘာ သဘာဝတုိ႔ကို စာဖတ္ ပရိသတ္မ်ားကုိ တင္ျပသြားပါမယ္။

အရာရွိအဆင့္ ဒုဗုိလ္မွ ဗိုလ္ျဖစ္ဖို႔ တႏွစ္၊ ဗိုလ္မွ ဗုိလ္ၾကီးအထိ သုံးႏွစ္လို႔ ေယဘုယ် သတ္မွတ္ ထားၿပီးေတာ့ အဲဒီအရာရွိ ၃ မ်ဳိးကို “အရာရွိငယ္မ်ား” လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ Officiating ယာယီတပ္ခဲြမႉး (ဗိုလ္မႉး/ဗိုလ္ၾကီး) နဲ႔ ဗိုလ္မႉးအဆင့္ မ်ားကိုေတာ့ “အရာရွိ အလတ္” ဟု သတ္မွတ္ကာ ဒုဗုိလ္မႉးၾကီးႏွင့္ အထက္ အဆင့္ကုိ “အရာရွိၾကီးမ်ား” အျဖစ္ သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။

ရွင္ေလာင္းကာလလို႔ေခၚတဲ့ (Officiating) ဆုိတာဟာ ပုခုံးေပၚမွာ အပြင့္မတင္ေသးဘဲ တဆင့္ျမင့္ ရာထူးရဲ႕ လစာကို တႏွစ္ၾကိဳတင္ ရရွိထားၿပီး အထက္အရာရွိက စိတ္ေက်နပ္မႈ ရရွိလို႔ ေထာက္ခံခ်က္ ေပးလိုက္ပါမွ အဲဒီရာထူးရဲ႕ အပြင့္တင္ခြင့္ ရရွိသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗုိလ္မႉး လစာစားေသာ (ယာယီတပ္ခြဲမႉး ဗိုလ္မႉး) ဗုိလ္ၾကီးဆိုတဲ့ အဆင့္ရွိသလို ဒုဗိုလ္မႉးၾကီး (တပ္ရင္းမႉး) လစာစားကာ ယာယီ တပ္ရင္းမႉး ဗုိလ္မႉး အဆင့္ ဆိုတာကိုလည္း ထားရွိပါတယ္။ ထိုနည္းတူ ဗ်ဴဟာမႉး ဗိုလ္မႉးၾကီး လစာစားေသာ ယာယီဗ်ဴဟာမႉး ဒုဗိုလ္မႉးၾကီးအဆင့္ ဆိုတာလည္း ရွိပါတယ္။ တပ္မမႉးႏွင့္ အထက္ အရာရွိၾကီးမ်ားကိုေတာ့ လစာ ၾကိဳတင္ေပးကာ အပြင့္ မတင္ခုိ္င္းေသးေပမယ့္ အေခၚအေဝၚကိုေတာ့ ယာယီစကားလံုး ျဖဳတ္လိုက္ၿပီးေတာ့ တပ္မမႉး၊ တိုင္းမႉး စသျဖင့္သာ ေခၚေဝၚၾကပါတယ္။

တပ္စုမႉး၊ တပ္ခြဲမႉး ရာထူးေတြကို ထမ္းေဆာင္ရတဲ့ ဒုဗုိလ္မွ ဗုိလ္ၾကီးအဆင့္ထိ အရာရွိမ်ားဟာ သူတို႔ အခ်င္းခ်င္း ညီရင္းအကုိလုိ ညီေလး၊ အကုိၾကီး စသျဖင့္ တင္စား ေခၚေဝၚကာ ဆက္ဆံၾကပါတယ္။ ဒုတပ္ရင္းမႉးကို “အဘေလး” လို႔ ေခၚေစၿပီး တပ္ရင္းမႉး၊ ဗ်ဴဟာမႉးနဲ႔ တပ္မမႉးေတြကိုေတာ့ “အဘ” လို႔ ေခၚၾကရပါတယ္။ တိုင္းမႉးနဲ႔ အထက္ကိုေတာ့ “အဘၾကီး” လို႔ ေခၚၾကရပါတယ္။ ဘယ္ေခတ္ ကာလကမွ ထုံးစံမဟုတ္တဲ့ “အဘ” ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို စစ္အာဏာရွင္ေတြက ႐ိုက္သြင္း ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေက်ာင္းဆင္းစ ဒုဗုိလ္မ်ားကိုၾကည့္ရင္ ပုခုံးအစြန္မွာ တင္ထားတဲ့ ၾကယ္ပြင့္ တပြင့္ကုိ ျပဳတ္က်သြားမွာ စုိးလုိ႔လား၊ မျမင္ရမွာ စုိးလုိ႔လား မသိရဘဲ စုိးရိမ္ထိတ္လန္႔ ေသာက မၾကာခဏ ျဖစ္ေနၾကတာ ေတြ႔ရ ပါတယ္။ ဒုဗိုလ္ဟာ တပ္စု တပ္ၾကပ္ၾကီးအေပၚ အလြန္အကြ်ံ အမိန္႔ေပး ခုိင္းေစတာမ်ဳိး လုပ္လာရင္ ရဲေဘာ္မ်ားက ထိုအရာရွိကုိ “ဒီပုဂၢိဳလ္ စစ္တုိက္တတ္တာ ဟုတ္မဟုတ္ စစ္ေျမျပင္မွာ ၾကည့္ၾကေသးတာေပါ့” ဟု ကြယ္ရာတြင္ မေက်မနပ္ တီးတုိး ဆုိတတ္ၾကပါတယ္။

ေရွ႕တန္းထြက္တဲ့အခါ ဆရာ၊ ဆရာၾကီးမ်ားဟာ ေက်ာင္းဆင္းစ ဒုဗိုလ္မ်ားကို စမ္းသပ္ ၾကည့္တတ္ပါတယ္။ စစ္ေၾကာင္း စထြက္ရင္ အသင့္ အေနအထားျဖင့္ ရန္သူကို လမ္းေၾကာင္းရွင္းတဲ့ စစ္သုံးေဝါဟာရ အေခၚ “ပြိဳင့္” ကို ဒုဗိုလ္မ်ားက ကိုင္တြယ္ပုံကို ဦးစြာရွင္းျပပါ့မယ့္။ “ပြိဳင့္” စထြက္တာနဲ႔ တပ္စု႐ံုးမွာ ဆရာၾကီးေတြဟာ ေနာက္နားမွာ မသိမသာ ခ်န္ရစ္ ေနခဲ့တတ္တာမို႔ ဒုဗိုလ္ေတြခမ်ာ ေရွ႕ေျပး တပ္စိတ္ကို ကြပ္ကဲရာမွာ စာေတြ႔ သင္ခန္းစာနဲ႔ လက္ေတြ႔ေျမျပင္ ဆက္စပ္ႏိုင္ဖို႔ ေဇာေခၽြးျပန္ကာ လမ္းေၾကာင္းကို မရွင္းတတ္ေတာ့ဘဲ “ပြိဳင့္” မွာ ဒုကၡ ေရာက္ၾကရပါတယ္။

ေရွ႕တန္းမွာ ရန္သူနဲ႔ နဖူးေတြ႔ဒူးေတြ႔ ရင္ဆုိင္ မိၾကတဲ့အခါ ေက်ာင္းဆင္းစ ဒုဗုိလ္ တခ်ဳိ႕ဟာ ႏွာေခါင္း ထယ္ထုိးကာ ေၾကာက္လန္႔တၾကား ဂေယာင္ေခ်ာက္ခ်ား ျဖစ္ေနၿပီဆုိပါရင္ အဆုိပါ ဒုဗုိလ္ေလးကုိ လက္ေအာက္ ငယ္သားမ်ားက ကြယ္ရာတြင္ တမ်ဳိး ေရွ႕တြင္တဖုံ ပမာမခန္႔ လုပ္လာတတ္တာ မ်ဳိးလည္း ရွိပါတယ္။ တကယ္လို႔ ဒုဗုိလ္ေလးဟာ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္နဲ႔ ရန္သူကို ရင္ဆုိင္ျပၿပီး မိမိကိုင္တဲ့ တပ္စိတ္မ်ားကုိ ပစ္အားနဲ႔ ေရြ႔လ်ားမႈ ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ စနစ္တက် ကြပ္ကဲကာ မိမိရဲ႕ အမိန္႔ေပးသံ မာမာထန္ထန္ ေပးလုိက္ပါက ရဲေဘာ္မ်ားရဲ႕ အသိအမွတ္ျပဳ ေလးစားမႈကုိ ခံယူ သြားရပါတယ္။

အဓိကကေတာ့ ဒုဗုိလ္ေလးအေနနဲ႔ ဆက္ဆံေရးအပုိင္းမွာ ရဲေဘာ္မ်ားကို စကားေျပာရာတြင္ နာမည္အစား “ေဟ့ေကာင္၊ မင္းနဲ႔ ငါ ” လို႔ သုံးႏႈန္း ေခၚေဝၚတတ္သလုိ ဆရာၾကီးေတြကုိ အားက်ကာ ရဲေဘာ္ေတြကို ဆဲဆုိမႈ ျပဳလုပ္လာတဲ့ အခါမွာေတာ့ ေအာက္ေျခ စစ္သည္မ်ားန႔ဲ ဒုဗိုလ္တို႔ရဲ႕ ဆက္ဆံေရးဟာ တင္းမာမႈ ျပင္းထန္ လာတတ္တာမ်ဳိး ေတြ႔ရပါတယ္။

အဆုိးဆုံးကေတာ့ အရာရွိငယ္ေတြဟာ တပ္စိတ္မႉး ဆရာမ်ားရဲ႕ လုပ္ပုိင္ခြင့္ကုိ စြက္ဖက္ၿပီး လမ္းကင္း၊ ေရကင္း၊ ရထားလမ္း လုံၿခဳံေရးကင္း စတဲ့ ကင္းခ်ျခင္း၊ ကင္းဇယား ေရးဆြဲျခင္း၊ ရိကၡာ ခဲြေဝရာမွာ တပ္စု႐ုံးအတြက္ စေကးပိုျဖတ္ျခင္း၊ သက္သာပစၥည္းမ်ားကို လိုအပ္တာထက္ ပိုယူျခင္း၊ ရိကၡာစိုေငြမ်ားကို တပ္စိတ္မႉးမ်ားက တဆင့္ မေပးဘဲ ရဲေဘာ္မ်ားကုိ တိုက္႐ိုက္ေပးျခင္း၊ ေနာက္တန္းတြင္ လူပ်ဳိ ဘားတိုက္ရွိ မိမိတပ္စုမွ ရဲေဘာ္မ်ားကုိ အလုပ္မရွိ အလုပ္ရွာ ဆရာမ်ား မသိလိုက္ရဘဲ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ ခိုင္းျခင္း၊ တာဝန္ေပးအပ္မႈ အပိုင္းတြင္လည္း ဆရာမ်ားမွတဆင့္ မသြားဘဲ တိုက္႐ိုက္ခိုင္းျခင္း၊ စစ္သည္ေတြရဲ႕ တပ္ျပင္ ထြက္ခြင့္ႏွင့္ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ မ်ားကို ဝင္ေရာက္ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ လုပ္အားေပး ခိုင္းေစရာတြင္ အရာရွိဆိုတဲ့ မာန္ျဖင့္ အခ်ိန္ဆိုင္းအလိုက္ အနားမေပးဘဲ ဆက္တိုက္ခိုင္းျခင္း စတဲ့ အပိုင္းမ်ားကုိ အေသးစိတ္ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မႈမွ ျပႆနာမ်ား မၾကာခဏ ၾကီးထြားလာတတ္တာ ေတြ႔ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

တပ္ရင္းမ်ားမွာ ဖဲြ႔စည္းပုံအင္အားနည္းေနလို႔ အရာရွိအမ်ားစုဟာ လုပ္သက္မရင့္ဘဲ ဗိုလ္အဆင့္ျဖင့္ တပ္စုမႉးမွ တပ္ခဲြမႉးရာထူးသို႔ တစ္ဆင့္ျမင့္ ရာထူးအား တာဝန္ယူရတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးတြင္ အခက္အခဲ မ်ားနဲ႔ ပိုမို ရင္ဆိုင္ရပါတယ္။

Ref: မဇိၹၽမ