အေမရိကန္ေပၚလစီသစ္ႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ

(သံုးသပ္ခ်က္)
သတင္းေထာက္ ဟန္တင္ေအာင္ / ၁၉ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၀၀၉

ျမန္မာစစ္အစိုးရအေပၚ အေမရိကန္ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္မႈ မေအာင္ျမင္ေၾကာင္း အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးက ေျပာလုိက္သည့္ အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ အေမရိကန္ေပၚလစီ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ဖို႔မ်ားသည္ဟု ႏုိင္ငံတကာ သတင္းေတြက သုံးသပ္သည္။

သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ထားသည့္ ဥပေဒကုိ ႐ုတ္သိမ္းမည္ သို႔မဟုတ္ မည္သည့္ေပၚလစီႏွင့္ အစားထုိးမည္ ဆုိသည္ကုိမူ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး မစၥကလင္တန္က တိတိက်က် ေျပာမသြားေပ။

ျမန္မာအေရး မည္သို႔ေျဖရွင္းရမလဲ ဆုိသည့္ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အင္ဒိုနီးရွား အစိုးရႏွင့္လည္း တုိင္ပင္ ေဆြေႏြးေနေၾကာင္း မစၥကလင္တန္က အင္ဒိုနီးရွား သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ တခုတြင္ ေျပာၾကားသည္။ သို႔ေသာ္ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္မႈကုိ ေလ်ာ့ပါးေစမည့္အခ်က္သည္ အုိဘားမား အစိုးရ စဥ္းစားေနသည့္အထဲမွ တခ်က္ျဖစ္သည္ ဆုိသည္ကုိမူ မစၥကလင္တန္က ျငင္းဆုိျခင္း မရွိေပ။

“ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ က်မတုိ႔ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္မႈက စစ္အစိုးရကုိ ေျပာင္းလဲေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာစစ္အစိုးရနဲ႔ ဆက္ဆံဖို႔ ႀကိဳးစားတဲ့ ျမန္မာရဲ႕ အိမ္နီးခ်င္း ႏုိင္ငံေတြသုံးတဲ့ ေပၚလစီလဲ စစ္အစိုးရအေပၚ ၾသဇာမေညာင္းခဲ့ပါဘူး” ဟု အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္ အုိဘားမားအစိုးရဘက္က ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ထားမႈကုိ ေလ်ာ့ပါးေအာင္ ႀကိဳးစားမႈမွန္သမွ် အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္မွာ အတုိက္အခံႏွင့္ ႀကံဳရႏုိင္သည္ဟု ၀ါရွင္တန္ပို႔စ္ သတင္းစာႀကီးက ေထာက္ျပထားသည္။ လက္ရွိ အုိဘားမား အစိုးရ၏ ဒုသမၼတ ဘုိင္ဒန္သည္ပင္ ျမန္မာ ေက်ာက္မ်က္ ဥပေဒ ျဖစ္ေပၚေရးအတြက္ တခ်ိန္က တြန္းအားေပးခဲ့သူ ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္ ဘရပ္ဆဲ အေျခစိုက္ International Crisis Group ကဲ့သို႔ ၾသဇာရွိသည့္ လူမွဳေရး ကူညီမႈ အဖြဲ႔ေတြကေတာ့ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္မႈ ေပၚလစီကုိ ေမးခြန္းထုတ္လာၾကသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ေအာက္တုိဘာ လမွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ICG အစီရင္ခံစာအရ ဆုိလွ်င္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း လူမႈေရး အကူအညီမ်ား ေရာက္သင့္သလုိ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္း၊ လယ္ယာလုပ္ငန္း၊ ငါးလုပ္ငန္းေတြအေပၚ တားျမစ္ခ်က္ေတြ၊ ခရီးသြား လုပ္ငန္းအေပၚ ကန႔္သတ္ခ်က္ေတြ ႐ုတ္သိမ္းသင့္ၿပီဟု ေရးထားသည္။

U.S Campaign for Burma အဖြဲ ၫႊန္ၾကားေရးမႉး Jeremy Woodrum မူ အုိဘားမား အစိုးရအေနနွင့္ ျမန္မာ အစိုးရအေပၚ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္မႈကုိ မ႐ုတ္သိမ္းသင့္ေၾကာင္း၊ ယင္းအစား ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊအစိုးရ ျပည္သူေတြအေပၚ က်ဴးလြန္ေနသည့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား ရပ္တန္႔ေစရန္အတြက္ ျမန္မာစစ္အစိုးရအား တကမာၻလုံးက လက္နက္ မေရာင္းခ်ေရး ပိတ္ဆို႔မႈ လုပ္သင့္ေၾကာင္း ေျပာသည္။

စင္စစ္ အေမရိကန္ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္မႈသည္ ရာသက္ပန္မဟုတ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ဒီမိုကေရစီနည္းက်က် ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ ထားေသာ အစိုးရဘက္ အေျခ အေန အရပ္ရပ္အေပၚတြင္ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ျပည့္စံုေနပါၿပီဟု ေမတၱာရပ္ခံ လာခဲ့လွ်င္ ထိုပိတ္ဆို႔မႈ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို အေမရိကန္ သမၼတအေနျဖင့္ ႐ုတ္သိမ္းႏိုင္သည္။

ထုိေဆာင္ရြက္မႈမ်ားထဲတြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား အဆံုးသတ္ေစေရး အတြက္ နအဖမွ ျပည့္ျပည့္စံုစံု လံုလံုေလာက္ေလာက္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား လႊတ္ေပးၿပီး ဒီမိုကေရစီ အစိုးရျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ အရပ္သား အစုိးရအား အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးရန္ အတြက္ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုမ်ားႏွင့္ သေဘာတူညီမႈတရပ္ ရယူျခင္း၊ ႏိုင္ငံတကာမူးယစ္ေဆး၀ါး တန္ျပန္ႏွိမ္နင္းမႈ သေဘာတူညီခ်က္ပါ အခ်က္မ်ားကို လုိက္နာရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံစာရင္းမွ ပယ္ဖ်က္ျခင္း စသည္တို႔ ပါ၀င္သည္။

အုိဘားမားအစိုးရ၏ နုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီကုိ သံတမန္နည္း၊ စစ္ေရးနည္း (၂) မ်ိဳးလုံး အလ်ဥ္းသင့္သလုိ သုံးမည့္ Smart Power ေပၚလစီသုံးျခင္းျဖင့္ အေမရိကန္၏ ဦးေဆာင္မႈကုိ ျပန္ထိန္းႏုိင္မည္ဟု ယုံၾကည္ေၾကာင္း မစၥဟီလာရီကလင္တန္က သႏၷိ႒ာန္ခ်ထားသည္။ ထုိအခ်က္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္မႈေပၚလစီကုိ ျပန္သုံးသပ္မႈႏွင့္ တုိက္႐ိုက္ပတ္သက္မႈ ရွိမရွိ အတိအက် မသိရေပ။

၂၀၀၃ ခုႏွစ္ အီရတ္ကုိ အေမရိကန္ သိမ္းပုိက္ၿပီးေနာက္ပုိင္းမွာ သံတမန္နည္း၊ စစ္ေရးနည္း (၂) မ်ိဳးလုံး အလ်ဥ္းသင့္သလုိ သုံးသည့္ Smart Power ဆုိသည့္ စကားကို ႏုိင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးမွာ ထြင္သုံးလာၾကသည္။ အစိုးရတရပ္က ယဥ္ေက်းမႈနည္း၊ အေတြးအေခၚနည္း မ်ားျဖင့္ သြယ္၀ုိက္ၿပီး ၾသဇာသက္ေရာက္ရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားကုိ Soft Power ဟု သုံးၿပီး စစ္ေရးနည္း၊ စီးပြားေရးနည္းတုိ႔ျဖင့္ ၾသဇာသက္ေရာက္ရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားကုိမူ Hard Power ဟု သုံးေလ့ရွိသည္။

ဟားဗတ္တကၠသိုလ္မွ ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရး ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ Joseph Nye ကမူ smart power ဆုိသည္မွာ soft power ႏွင့္ hard power (၂) မ်ိဳးေပါင္းစပ္ထားသည့္ ေအာင္ျမင္ေရးနည္းဗ်ဴဟာ အရည္အေသြး ျဖစ္သည္ဟု အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိထားသည္။

သမၼတေဟာင္း ဘြတ္ရွ္၏ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ဒုတိယသက္တမ္း ဘိသိက္ခံပြဲတြင္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္သည့္ ဖိႏွိပ္ညႇဥ္းပန္း အုပ္ခ်ဳပ္မႈဆုိသည့္ စကားကုိ (၅) ႀကိမ္သုံးခဲ့သည္။

ထုိအခ်ိန္က ဟီလာရီကဲ့သို႔ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ရာထူး လ်ာထားခံရသူ မစၥ ကြန္ဒါလီဇာ႐ုိက္စ္ကလည္း ျမန္မာ၊ ေျမာက္ကုိရီးယား၊ ဇင္ဘာေဘြ၊ ဘယ္လာ႐ုစ္္၊ က်ဴးဘားႏွင့္ အီရန္ (၆) ႏုိင္ငံကုိ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ ဖိႏွိ္ပ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ စိုးမုိးရာေဒသမ်ား (Outposts of Tyranny) ဟု သုံးႏႈန္းခဲ့သည္။

သေဘာမွာ အဆုိပါ (၆) ႏုိင္ငံသည္ အေမရိကန္အစိုးရ ေစာင့္ၾကည့္ရမည့္ ႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္ၿပီး ထုိ (၆) ႏုိင္ငံမွ ျပည္သူမ်ား လြတ္္ေျမာက္ေရးအတြက္ အေမရိကန္အစုိးရမွာ တာ၀န္ရွိသည္ဆိုုသည့္ ဓိပၸာယ္ျဖစ္ေၾကာင္း လန္ဒန္ Independent သတင္းစာ ေဆာင္းပါးရွင္ Rupert Cornwell က ေထာက္ျပခဲ့သည္။ ထုိအခ်ိန္က မစၥကြန္ဒါလီဇာ႐ုိက္စ္ ေျပာသည့္စကားကုိ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီသစ္ အျဖစ္ ကမာၻကလည္း မွတ္ယူခဲ့ၾကသည္။

အေစာပုိင္းကမူ အီရန္၊ အီရတ္ႏွင့္ ေျမာက္ကုိရီးယား (၃) ႏုိင္ငံကုိ မိစၧာအုပ္စု၀င္ ႏုိင္ငံမ်ား (Axis of Evil) ဆုိၿပီး အေမရိကန္သမၼတ ဘြတ္ရွ္က ကင္ပြန္းတပ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အီရတ္ကုိ အေမရိကန္က ၀င္တုိက္ၿပီးေနာက္ပုိင္း မိစၧာအုပ္စု၀င္ ႏုိင္ငံမ်ားစာရင္းမွ အီရတ္ကုိ ပယ္ဖ်က္ခဲ့သည္။

အုိဘားမား၏ သမၼတ နန္းတက္ပြဲမိန္႔ခြန္းမွာမူ သမၼတေဟာင္း ဘြတ္ရွ္ ဒုတိယ နန္းတက္ပြဲ မိန္႔ခြန္းကဲ့သို႔ အာဏာရွင္ႏုိင္ငံမ်ားအေပၚ တိတိက်က် ႀကိမ္း၀ါးမႈမရွိသည့္အတြက္ ဟီလာရီကလင္တန္၏ smart power ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီသည္ ျမန္မာစစ္အစိုးရႏွင့္ ဆက္ဆံရာတြင္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ရွိပါ့မလားဆုိသည္မွာ ေစာင့္ၾကည့္ရမည္ ျဖစ္သည္။

သမၼတ ဘြတ္ရွ္လက္ထက္က ျမန္မာ့အေရး လုံုၿခံဳေရးေကာင္စီ ေရာက္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည့္ Soft power နည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့မႈ၊ အီရတ္ႏွင့္ အာဖဂန္အေရးကုိ hard power နည္းသုံးၿပီး မေအာင္ျမင္ခဲ့မႈ တုိ႔ေၾကာင့္ ဟီလာရီ ကလင္တန္၏ smart power ႏုိင္ငံျခားေရး ေပၚလစီ သည္လည္း ျမန္မာ့အေရးအတြက္ အနာႏွင့္ ေဆး တည့္ပါ့မလား ဆုိသည္မွာလည္း မေသခ်ာေပ။

Ref: ေခတ္ၿပိဳင္