ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာေရးရာ (၇)

ခင္မမမ်ဳိး

15, 2012

သြယ္၀ိုက္ပါ၀င္ပတ္သက္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ား၏ မဟာဗ်ဴဟာ တုန္႔ျပန္ခ်က္မ်ား

ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ ေရပိုင္နက္အျငင္းပြားမႈမွာ တိုက္႐ိုက္ပါ၀င္ပတ္သက္ျခင္း မရွိေပမယ့္ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္မွာ အက်ဳိးစီးပြား ရွိေနတဲ့ အျခားႏိုင္ငံမ်ား ကလဲ သြယ္၀ိုက္ ပါ၀င္ ပတ္သက္လာၿပီး၊ မဟာဗ်ဴဟာ အရ တုန္႔ျပန္ခ်က္ေတြ ရွိပါ တယ္။ ထင္ရွားတဲ့ႏိုင္ငံကေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။

(၁) အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ မဟာဗ်ဴဟာတုန္႔ျပန္ခ်က္မ်ား

ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ရဲ႕ geostrategic significance ဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအတြက္ ထည့္သြင္း မစဥ္းစားဘဲ ေနလို႔ မရႏိုင္တဲ့ အေရးျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္လူမ်ဳိး (၁.၅) ဘီလီလ်ံ၊ အေရွ႕ေတာင္ အာရွက လူမ်ဳိး သန္းေျခာက္ရာနဲ႔ အိႏၵိယ လူ မ်ဳိး (၁.၃) ဘီလီလ်ံ စတဲ့ သန္းေပါင္း မ်ားစြာေသာ လူေတြ က်င္လည္ က်က္စားေနတဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ဟာ ၂၁ ရာစု ကမၻာ့ စီးပြားေရး အေဆာက္အအံုရဲ႕ demographic hub ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ရဲ႕ တြက္ခ်က္မႈေတြ မွန္ကန္ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ကေန ေရနံပမာဏ 130 billion barrels ထက္ပိုၿပီး ထုတ္ယူႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ကို “the second Persian Gulf.” အေနနဲ႔ တင္စားေျပာဆို ထားၾကပါတယ္။

ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ကိုသာ တ႐ုတ္က ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ မလကၠာေရလက္ၾကား၊ Sunda ေရလက္ ၾကားနဲ႔ Lombok ေရလက္ၾကားေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ အားနည္းခ်က္ေတြကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံဘက္က ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ မဟာဗ်ဴဟာ အားနည္းခ်က္ေတြကို ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး ေက်ာ္လႊား ႏိုင္တယ္ဆိုေပမယ့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ဘက္က ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ကို တ႐ုတ္က ထိန္းခ်ဳပ္ လိုက္တဲ့အခါ ပင္လယ္ေရေၾကာင္း ဆိုင္ရာ freedom of navigation ကို ထိခိုက္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ထိခိုက္လာ တာနဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ preeminence ကို (အထူးသျဖင့္ naval primacy) ကို ဆက္လက္ ထိခိုက္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အေရးမွာ အေမရိကန္ကပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တ႐ုတ္ကပဲျဖစ္ျဖစ္ လႊမ္းမိုး ခ်ဳပ္ကိုင္ လိုက္လို႔ ဘယ္အာရွႏိုင္ငံ အတြက္မွ အက်ဳိးေက်းဇူးျဖစ္ထြန္းမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္မွာ တ႐ုတ္ရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ညႇိႏိုင္ဖို႔ status quo အတြက္ အေမရိကန္ရဲ႕ ပါ၀င္ ပတ္သက္မႈ လိုအပ္တယ္လို႔လဲ အာရွႏိုင္ငံ မ်ားရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ ပညာရွင္မ်ားက ယူဆ ထားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ (၂၀၁၁) ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလမွာ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ ေဒသတြင္း ခရီးစဥ္ အတြင္း ႏိုင္ငံ အားလံုးဟာ တူညီတဲ့ set of rules ေတြနဲ႔ ကစားေနၾကတာပါလို႔ ဆိုသြားခဲ့ဖူးတာ ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ႏိုင္ငံနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတို႔အတြက္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ဟာ ကမၻာ့ပါ၀ါဂိမ္းၿပိဳင္ပြဲ က်င္းပရာ ကြင္းျပင္ျဖစ္လာ ႏိုင္တယ္ လို႔လဲ အခ်ဳိ႕ မဟာဗ်ဴဟာ ပညာရွင္မ်ားက သံုးသပ္ ထားၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္ရဲ႕ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ ထိန္းခ်ဳပ္ မႈဟာ အေရွ႕အာရွမွာ တည္ေဆာက္ၿပီးသားျဖစ္ေနတဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕ superpower status ကို မလြဲမေသြ စိန္ေခၚမႈ ျဖစ္ လာႏိုင္ေစလို႔ပါပဲ။ တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏၵိယတို အၾကားက ေဒသတြင္း အားၿပိဳင္မႈရဲ႕ အခ်က္အခ်ာေဒသဟာ ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္နဲ႔ မလကၠာေရလက္ၾကားျဖစ္ၿပီး၊ တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္ တို႔ရဲ႕ အားၿပိဳင္မႈကေတာ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ကို ဗဟိုျပဳ ပါတယ္။

အာရွတိုက္ကို မဟာဗ်ဴဟာအရ ဗဟိုျပဳရန္လိုအပ္ခ်က္ကို အေမရိကန္ မဟာဗ်ဴဟာ ပညာရွင္ မ်ားက ေဆြးေႏြးေနခဲ့ ၾကတာ (၂၀၀၁) ခုႏွစ္ Quadrennial Defense Review မွာ ကတည္းက ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ဆယ္စုႏွစ္ တခုေက်ာ္ ရွိခဲ့ပါၿပီ။ အိုဘား မား အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကာလမွာ bipartisan U.S. National security policy ကို တိုးျမႇင့္ဖို႔ ၾကိဳးစား လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၀ါရွင္တန္ မဟာဗ်ဴဟာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက ဒီလို pivot ကို တ႐ုတ္က အားေပးလက္ခံမွာ မဟုတ္ေၾကာင္း ယူဆ ထားၾကပါ တယ္။

သို႔ေပမယ့္ ခ်မွတ္ထားဆဲ မဟာဗ်ဴဟာေတြအရဆိုရင္ အေမရိကန္ အေနနဲ႔က ပင္လယ္ေရေၾကာင္း နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထိပ္တိုက္ ရင္ဆိုင္မႈေတြ ထက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ မႈေတြကို ပိုၿပီး လိုလားဟန္ ရွိေနပါတယ္။ sea services ေတြျဖစ္တဲ့ အေမ ရိကန္ေရတပ္၊ မရင္းတပ္နဲ႔ ကမ္း႐ိုးတန္းေစာင့္ တပ္ေတြဟာ ေရတပ္ အသံုးစရိတ္ ႀကီးမားမႈရဲ႕ အက်ဳိးဆက္ေတြကို သတိ ျပဳမိေနၾကၿပီး၊ အခ်ဳိ႕ sea lanes of blights ကိစၥရပ္ေတြျဖစ္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ပင္လယ္ဓားျပနဲ႔ မူးယစ္ေဆး ကုန္ကူးမႈ၊ လူကုန္ကူးမႈ၊ လက္နက္ ကုန္ကူးမႈစတာေတြကို တားဆီးႏွိမ္နင္းေရးေတြမွာ ေဒသတြင္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ပိုၿပီး လိုလား ၾကပါတယ္။ U.S. Fleet ဟာ ကမၻာမွာ အင္အား အႀကီးဆံုးျဖစ္ေပမယ့္ “connective tissue of the international system,” သာျဖစ္သင့္ေၾကာင္း ယူဆမွွဳေတြ ေပၚထြက္လာၿပီး၊ သမုဒၵရာႏွစ္ခုရဲ႕ ဆံုခ်က္ျဖစ္ေနတဲ့ ေတာင္ တ႐ုတ္ပင္လယ္မွာ international maritime cooperation ျဖစ္တည္လာဖို႔သာ အေရးႀကီးေၾကာင္း ေရတပ္မဟာဗ်ဴဟာ ပညာရွင္မ်ားက တြက္ခ်က္ ထားၾကပါတယ္။

အေမရိကန္ sea services ေတြက (၂၀၀၇) ခုႏွစ္မွာ ေရးဆြဲထားတဲ့ A Cooperative Strategy for 21st Century Seapower (CS-21) ဟာ ယေန႔ လက္ရွိ အေျခအေနအထိ အသက္၀င္ဆဲပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ဒီမဟာဗ်ဴဟာ အရ ပစိဖိတ္ အေနာက္ပိုင္းနဲ႔ အိႏၵိယ သမုဒၵရာ၊ ပါရွန္း ပင္လယ္ေကြ႔ေဒသေတြဟာ အေမရိကန္ရဲ႕ maritime power အတြက္ အဓိက က်တဲ့ theaters ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ CS-21 မဟာဗ်ဴဟာမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေနနဲ႔ like-minded nations ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး၊ ကမၻာ့ ပူးေပါင္းဆက္ႏြယ္မႈ စနစ္ ပိုမို ခိုင္မာေတာင့္တင္း လာေအာင္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မယ္လို႔ ပါရွိပါတယ္။

အေမရိကန္ရဲ႕ ဒီမဟာဗ်ဴဟာရည္မွန္းခ်က္ကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အျပင္းအထန္ ကန္႔ကြက္ ထားပါတယ္။ ေဘဂ်င္း အေနနဲ႔ သူ႔အနီး၀န္းက်င္က ေရပိုင္နက္ေတြမွာ အေမရိကန္က ပါ၀င္ ပတ္သက္ေနမႈကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို containment လုပ္ဖို႔ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ေနတာလို႔ ယူဆပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အာရွႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ အေမရိကန္တို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ့္ ေဒသတြင္း လံုျခံဳေရး ဆိုင္ရာ မဟာမိတ္အဖြဲ႔တခု ေပၚထြန္း လာေရးကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက မလိုလားပါဘူး။ ေဒသတြင္း လံုျခံဳေရး ၀န္းက်င္ (security environment) ရဲ႕ အေနအထား ေျပာင္းလဲသြားမွာကို တ႐ုတ္က စိုးရိမ္ပူပန္ပါတယ္။

အေမရိကန္ရဲ႕ Maritime Strategy ဟာ navigational freedoms တခုတည္းေပၚမွာ မူတည္ထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ယူေကႏိုင္ငံ၊ လန္ဒန္ ဘုရင့္ေကာလိပ္က ပါေမာကၡ Geoffrey Till ဆိုခဲ့သလိုပဲ “Maritime” ဆိုတဲ့စကားလံုးဟာ “naval” ဆိုတဲ့ စကားလံုးထက္ ပိုၿပီးက်ယ္ျပန္႔ပါတယ္။ စစ္ကာလမဟုတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ Maritime Strategy ဆိုတာ “good-order-at-sea” missions ေတြ ေပါင္းစပ္ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Maritime Strategy ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ ေရတပ္သာမက non-military services ေတြျဖစ္တဲ့ ကမ္း႐ိုးတန္းေစာင့္တပ္၊ ေထာက္လွမ္းေရးေအဂ်င္စီမ်ား၊ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနမ်ား၊ အေကာက္ခြန္ ဌာနမ်ား၊ နယ္စပ္လံုျခံဳေရး ဌာနမ်ားကပါ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ အေမရိ ကန္ရဲ႕ CS-21 မဟာဗ်ဴဟာက ဒီသေဘာတရား အေပၚမွာ အေျချပဳ ထားပါတယ္။

အေမရိကန္ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ Homeland Security ဌာနတို႔ကလဲ National Strategy of Maritime Security (NSMS) ေရးဆြဲ ထုတ္ျပန္ၿပီး maritime security ဆိုတာ ေရတပ္ အင္အားတဲ့ ပိုၿပီး က်ယ္ျပန္႔ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားၾကပါ တယ္။ National Strategy of Maritime Security (NSMS) ထဲမွာ Narrow seas ဆိုတဲ့ က႑တခုပါ၀င္ပါတယ္။ အဓိ က ေဖာ္ျပထားခ်က္ ကေတာ့ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္နဲ႔ အိႏၵိယ သမုဒၵရာအၾကားမွာ portal ျဖစ္ေနတဲ့ မလကၠာ ေရလက္ ၾကားျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေရလက္ၾကားေတြကို အေရးေပၚ အေျခအေနမွာ ပိတ္ဆို႔ဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထား ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္လဲ ဒီမဟာဗ်ဴဟာမွာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ အျခားႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ အစိုးရမ်ား၊ ေဒသဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး maritime security စြမ္းရည္မ်ား ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ရန္ အခ်က္ကိုလဲ ထည့္ သြင္းထားပါတယ္။ ဒါေတြကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ လက္ရွိအေျခအေနအထိမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ Maritime strategy ႏွစ္ ရပ္စလံုးဟာ cooperation ကို ဦးတည္ၿပီး၊ confrontation ကို ဦးတည္ျခင္း မရွိတာေၾကာင့္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ အေရးမွာ အေမရိကန္က စတင္ၿပီး စစ္ေရးထိေတြ႔မႈ လုပ္ေဆာင္လာဖြယ္မရွိႏိုင္ေၾကာင္း မဟာဗ်ဴဟာပညာရွင္မ်ားက သံုးသပ္ထားပါတယ္။

သို႔ေပမယ့္လဲ (၂၀၀၉) ခုႏွစ္မွာ တင္းမာမႈေတြ ျပင္းထန္လာခ်ိန္က စတင္ၿပီး ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ အေရးမွာ အေမရိ ကန္က အဓိက အခန္း က႑ကေန ပါ၀င္ ပတ္သက္လာေအာင္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြ ေပၚထြက္ လာပါတယ္။ ၀ါရွင္တန္နဲ႔ ဟႏိြဳင္းတို႔အၾကားက ဆက္ဆံေရးေႏြးေထြးလာမႈ အေျခအေနေတြ၊ ၀ါရွင္တန္နဲ႔ မနီလာအၾကား က စစ္ေရး မဟာမိတ္ အေျခအေနေတြကလဲ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ရဲ႕ အခန္းက႑ ကို ျမင့္မားေနေစပါတယ္။ တိုက္႐ိုက္ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ မရွိတဲ့ စင္ကာပူႏိုင္ငံကလဲ ေဒသတြင္းမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ အခန္း က႑ျမင့္မားေရးအတြက္ လူသိရွင္ၾကား လိုလားဟန္ ျပထားပါတယ္။ ဒီလို လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြက သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံ ေတြအတြက္ အက်ဳိးေက်းဇူး ရွိေပမယ့္ အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အၾကား ၿပိဳင္ဆိုင္မႈေတြ ႀကီးထြား လာေအာင္ တြန္းပို႔ ေနသေယာင္ ျဖစ္လာပါတယ္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ အာရွနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ရဲ႕ strategic landscape ေျပာင္းလဲလာမႈ အေပၚမွာ မနီလာက ၀ါရွင္ တန္နဲ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ား အၾကား စစ္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ အထိ ျဖစ္လာေစရန္ ေမွ်ာ္မွန္း ထားၿပီး၊ ဗီယက္ နမ္က ေဒသတြင္းမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈ ပိုမိုႀကီးမားလာၿပီး တ႐ုတ္ကို counter-balance လုပ္ႏိုင္ဖို႔အထိ ေမွ်ာ္မွန္း လာၾကပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အာဆီယံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တ႐ုတ္ရဲ႕ သံသယျဖစ္မႈေတြ ပိုမိုမ်ားျပားလာပါတယ္။ သို႔ ေပမယ့္ အမွန္တကယ္သာ အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္တို႔အၾကား strategic rivalry ျဖစ္လာခဲ့ရင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံ မ်ားအေနနဲ႔ အင္အားႀကီးႏွစ္ႏိုင္ငံ အၾကားမွာ ဘယ္လိုက္ေရြးခ်ယ္ ရမႈကို ေရွာင္ရွားမရတဲ့ ျပႆနာျဖစ္ပြားလာမွာကို စိုး ရိမ္ပူပန္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြလဲ ရွိလာၾကပါတယ္။

(၂) အျခားႏိုင္ငံမ်ား၏ မဟာဗ်ဴဟာ တုန္႔ျပန္ခ်က္မ်ား

ဗီယက္နမ္နဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံမ်ားက ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုးရီးယားနဲ႔ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ေထာက္ခံမႈ ရေစရန္ ၾကိဳးပမ္း မႈ မ်ားလဲ ေပၚထြက္ လာပါတယ္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလေႏွာင္းပိုင္းမွာ ဖိလစ္ပိုင္သမၼတက ဂ်ပန္ႏိုင္ငံကို သြား ေရာက္ၿပီး၊ ဖိလစ္ပိုင္ ကမ္း႐ိုးေစာင့္ တပ္ကို ေလ့က်င့္ သင္တန္းေပးေရး နဲ႔ လိုအပ္ေသာ စက္ကိရိယာမ်ား တပ္ဆင္ေရး တို႔အတြက္ ေထာက္ပံ့မႈေတြ ရရွိ ခဲ့ပါတယ္။ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ အေရးကို rules-based regime နဲ႔ ေျဖရွင္းဖို႔ လိုအပ္ ေၾကာင္းနဲ႔ UNCLOS ရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မ်ားကို လိုက္နာ သင့္ေၾကာင္း ႏွစ္ႏိုင္ငံ သေဘာတူညီမႈ ရရွိခဲ့ပါတယ္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ ေတာင္ကိုးရီးယား သမၼတ Lee Myung-Bak ရဲ႕ မနီလာ ခရီးစဥ္မွာလဲ ဖိလစ္ပိုင္ စစ္တပ္ကို ေခတ္မွီ တိုးတက္ေသာ တပ္အျဖစ္ အဆင့္ျမႇင့္တင္ေရး အတြက္ လိုအပ္ေသာ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔ ဖိလစ္ပိုင္ သမၼတက ေတာင္းဆို ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ေမလမွာလဲ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ဖိလစ္ပိုင္ စစ္တပ္ဟာ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံရဲ႕ search-and-rescue vessels မ်ား ေထာက္ပံ့ေပးမႈကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနေၾကာင္း ထုတ္ ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံကလဲ ပါ၀ါရွိတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံတည္းနဲ႔ နီးစပ္မႈ မျဖစ္သြားေစရန္ ခ်မွတ္ထားတဲ့ “three no’s” policy အရ အိႏၵိယနဲ႔ ႐ုရွားတို႔နဲ႔ ဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပေစရန္ ၾကိဳးပမ္းမႈေတြ ျပဳလုပ္လာပါတယ္။ (၂၀၁၁) ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာ လမွာ အျငင္းပြားေရပိုင္နက္ကို ေလ့လာရန္ အိႏိၵယႏိုင္ငံနဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၿပီး၊ ေအာက္တိုဘာလမွာ ဂ်ပန္ ႏိုင္ငံနဲ႔ defence cooperation initiative စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ဟႏိြဳင္းက ႐ုရွားႏိုင္ငံကိုလဲ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ရွာေဖြ ေရးမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဖိတ္ၾကားထားၿပီး၊ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရး တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေအာင္လဲ ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။

ဒါေတြကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သြယ္၀ိုက္ ပါ၀င္ပတ္သက္ လာတဲ့ ႏိုင္ငံအမ်ား အေနနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈ ျဖစ္ပြားျခင္း မရွိရေအာင္ တဘက္က ထိန္းရင္း၊ အျခား တဘက္ကလဲ အျငင္း ပြားမႈထဲမွာ တိုက္႐ိုက္ ပါ၀င္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ စစ္ေရး၊ သံတမန္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြကို အားျဖည့္လာေၾကာင္း သိသာ ထင္ရွားပါတယ္။ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္မွာ စစ္ေရး ထိေတြ႔မႈေတြ ျဖစ္ပြားလာမလား၊ ေရွာင္ရွားႏိုင္မလား၊ ဘယ္ အခ်ိန္မွာ စစ္ေရးထိေတြ႔မႈေတြ စတင္လာမလဲဆိုတာကို ဘယ္သူမွ ေသခ်ာတပ္အပ္ မေျပာႏိုင္ၾကေပမယ့္ စစ္ေရး ထိေတြ႔ မႈေတြ ျဖစ္ပြားေစႏိုင္မယ့္ အလားအလာရွိေသာ triggers မ်ားကိုေတာ့ ပညာရွင္မ်ားက ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ ထားၾကပါ တယ္။

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)

Ref: ေန႔သစ္္