ႏိုင္ငံေတာ္ (The State) ဆိုရာ၀ယ္ (အပိုင္း-၃)

ခင္မမမ်ဳိး

October 23, 2012

(၃) Critical theories of the State

(က) Marxism
၁၈၄၈ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ေ၀တဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ေၾကျငာစာတမ္းမွာ Marx နဲ႔ Engels တို႔က ေမာ္ဒန္ႏိုင္ငံေတာ္ကို အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အစိုးရ ဆိုတာ အရင္းရွင္ေတြရဲ႕ ဘံု အက်ဳိးစီးပြားေတြကို စီမံ ခန္႔ခြဲေပးေနရတဲ့ ေကာ္မတီ တရပ္သာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ မတ္စ္ ၀ါဒီေတြက ႏိုင္ငံေတာ္ကို ႐ႈျမင္ သံုးသပ္ရာမွာ instrumentalist approach ကို အသံုးျပဳေလ့ ရွိပါတယ္။ instrumentalist approach ရဲ႕ အေျခခံကေတာ့ ေခတ္သစ္ အရင္းရွင္ေတြဟာ အရင္းရွင္ေတြရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ အက်ဳိးစီးပြားကို ေရရွည္ ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ျပည္သူ႔ေရးရာ မူ၀ါဒေတြကို ေရးဆြဲႏိုင္စြမ္း ရွိၿပီး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ဥပေဒျပဳေရး အင္စတီက်ဴရွင္းေတြက ဒီလိုမူ၀ါဒေတြကို ျပ႒ာန္းလာေအာင္၊ လက္ခံ က်င့္သံုးလာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္း ရွိတယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေခတ္သစ္ႏိုင္ငံေတာ္ဟာ အရင္းရွင္ လူတန္းစားရဲ႕ လႊမ္းမိုး ခ်ဳပ္ကိုင္မႈကို ခံထားရတဲ့အတြက္ အရင္းရွင္ လူတန္းစားရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးေနတာျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။

(ခ) Neo-Marxism

Neo-Marxists ေတြက ႏိုင္ငံေတာ္ကို ႐ႈျမင္သံုးသပ္ရာမွာ structuralist approach ကို အသံုးျပဳေလ့ ရွိပါတယ္။ Structuralists approach အရ ႏိုင္ငံေတာ္ဟာ စီးပြားေရး တည္ၿငိမ္မႈနဲ႔ အရင္းရွင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ class struggles ေတြ အၾကားမွာ ညႇိႏႈိင္းဖို႔ အတြက္ ႏိုင္ငံေရးအရ ပါ၀င္ ပတ္သက္ရမယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ Ernest Mandel ရဲ႕ structuralist thesis အရ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အဓိကတာ၀န္ဟာ အရင္းရွင္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ လူမႈဖြဲ႔စည္းပံုကို ကာကြယ္ဖို႔နဲ႔ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ မူ၀ါဒေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြကို သူတို႔ရဲ႕ အဓိကတာ၀န္ျဖစ္တဲ့ အရင္းရွင္စနစ္ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး တာ၀န္ကို ၾကည့္ၿပီး၊ အရင္းရွင္စနစ္ရဲ႕ ေအး ဂ်င့္ေတြအျဖစ္ ယူဆႏိုင္ေၾကာင္း Neo-Marxists ေတြက လက္ခံထားၾကပါတယ္။ Jill S. Quadagno က ႏိုင္ငံေတာ္ဟာ အရင္းရွင္ေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားကို ထိန္းသိမ္းဖို႔ mediating body အေနနဲ႔ တည္ရွိေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုထားပါတယ္။

(ဂ) Post-Marxism

Post-Marxism ရဲ႕ သီအိုရီဆိုင္ရာ ရည္မွန္းခ်က္က အရင္းရွင္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ မူ၀ါဒေရးရာစြမ္းေဆာင္ရည္ အားနည္းခ်က္မ်ား ကို မီးေမာင္းထိုးျပတဲ့ အရင္းရွင္ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုင္ရာ သီအိုရီတရပ္ ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ Marxist နဲ႔ neo-Marxist သီ အိုရီေတြက ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာကို အရင္းရွင္စနစ္ တည္ၿငိမ္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္တဲ့ ေအးဂ်င့္အေနနဲ႔ သံုးသပ္ မႈေတြ လုပ္ေပမယ့္ Post-Marxism ကေတာ့ အရင္းရွင္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ေႏွာင္းပိုင္းကာလေတြမွာ ၾကံဳေတြ႔ရတဲ့ crisis tendencies ကို အာ႐ံုထားပါတယ္။ Post-Marxists ေတြက ႏိုင္ငံေတာ္ကို ႐ႈျမင္သံုးသပ္ရာမွာ organizational realist approach ကို အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။ organizational realists ေတြက ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာကို နယ္ေျမပိုင္နက္နဲ႔ ျပည္ သူလူထုကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအာဏာက်င့္သံုးဖို႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတရပ္အေနနဲ႔ ျမင္ပါတယ္။ organizational realism ရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားက ႏိုင္ငံေတာ္ကို စီမံခန္႔ခြဲသူမ်ားဟာ self-interested maximizers မ်ားျဖစ္ၿပီး၊ သက္ဆိုင္ရာ အင္စတီက်ဴရွင္းရဲ႕ ပါ၀ါၾကီးထြားေရး၊ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားေရး၊ ခ်မ္းသာႂကြယ္၀ေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ သူမ်ားျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အျမင္ကို အေျခခံထားပါတယ္။ organizational realists ေတြက ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာ ကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္တဲ့ အစုအဖြဲ႔ေတြတင္မဟုတ္ပဲ autonomous organizational actor အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါ တယ္။

ႏိုင္ငံေတာ္၏ အခန္းက႑

ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အနက္အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြ၊ သီအိုရီသေဘာတရားေတြမွာ ကြဲျပား ျခားနားမႈရွိသလိုပဲ ႏိုင္ ငံေတာ္ရဲ႕ အခန္းက႑ (The role of the state)နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လဲ ကြဲျပားတဲ့အျမင္ေတြ ရွိပါတယ္။ မင္းမဲ့၀ါဒီေတြ (anarchists) ကလြဲရင္ ႏိုင္ငံေရးေတြးေခၚေလ့လာသူ အမ်ားစုက ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာ အတိုင္းအတာတခုအထိ လိုအပ္ ေၾကာင္း လက္ခံထားၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အခန္းက႑ေတြ အေပၚမွာ အေျခခံၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ပံုသဏၭာန္ (state forms) ေတြကို minimal state, developmental state, social-democratic state, collectivized state နဲ႔ totalitarian state ဆိုၿပီး သဏၭာန္ (၅) မ်ဳိး ခြဲျခားထားပါတယ္။

(၁) Minimal State

Minimal State ဆိုတာ လစ္ဘရယ္၀ါဒီေတြ ေမွ်ာ္မွန္းထားတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္သဏၭာန္ ျဖစ္ပါတယ္။ Minimal State မွာ လူ တဦးခ်င္းစီဟာ လြတ္လပ္မႈကို အက်ယ္ျပန္႔ဆံုးခံစားရႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြ ရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအျမင္အရ ႏိုင္ငံ ေတာ္ဆိုတာ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးအစု တခုသာျဖစ္ၿပီး၊ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အဓိကတာ၀န္ဟာ peace and social order ကို ထိန္းသိမ္းေပးဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ John Locke ရဲ႕ အင္မတန္ေက်ာ္ၾကားလွတဲ့ အဆိုအမိန္႔အရဆိုရင္ ႏို္င္ငံေတာ္ဆိုတာ nightwatchman ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လိုအပ္လာတဲ့အခါ ျပည္သူလူထုကို ၀န္ေဆာင္မႈေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Minimal State ရဲ႕ တာ၀န္သံုးရပ္ကို ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္မ်ားက ေဖာ္ျပထားၾကရာမွာ ပထမတာ၀န္က ျပည္တြင္းတရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို ထိန္းသိမ္းရန္ျဖစ္ၿပီး၊ဒုတိယတာ၀န္ကေတာ့ ႏိုင္ငံသားေတြအၾကားမွာ ခ်ဳပ္ဆိုတဲ့ contract ေတြကို လိုက္နာေစရန္ ျဖစ္ပါ တယ္။ တတိယတာ၀န္ကေတာ့ ျပည္ပရန္ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ ျဖစ္ပါတယ္။ သမိုင္းေၾကာင္းအရ ထင္ရွားတဲ့ Minimal State ေတြကေတာ့ ၁၉ရာစုေခတ္ စက္မႈေတာ္လွန္ေရး ကနဦးပိုင္းကာလက အေမရိကန္ႏိုင္ငံနဲ႔ ယူေကႏိုင္ငံ တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

(၂) Developmental State

Developmental State ဆိုတာ စက္မႈက႑တိုးတက္မႈနဲ႔ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ economic life ထဲမွာ ႏိုင္ ငံေတာ္က ၀င္ေရာက္ပါ၀င္ပတ္သက္တဲ့ ႏိုင္ငံသဏၭာန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို စြက္ဖက္မႈဆိုရာမွာ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္သဏၭာန္ လိုမ်ဳိး ေစ်းကြက္ကို ႏိုင္ငံေတာ္က ထိန္းခ်ဳပ္တာနဲ႔ မတူပါဘူး။ ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႔ အေရးၾကီးတဲ့ economic interests ေတြအ ၾကားမွာ ပူးတြဲေဆာင္ရြက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထင္ရွားတဲ့ ဥပမာကေတာ့ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ၿပီး ကာ လမွာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ႕ Ministry of International Trade and Industry (MITI) နဲ႔ Bank of Japan တို႔က ပရိုက္ဗိတ္ စီးပြားေရး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားခ်မွတ္ရာမွာ ၀င္ေရာက္ကူညီေပးၿပီး၊ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးကို ဦးေမာ့ လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။

အလားတူပါပဲ။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံမွာလဲ လက္၀ဲ၊ လက္ယာ အစိုးရေတြ အားလံုးက စီးပြားေရးစီမံကိန္းေတြ လိုအပ္ေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳထားၾကၿပီး၊ state bureaucracy ကို တိုင္းျပည္ရဲ႕ အမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီးပြားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္တဲ့ custodian အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ၾသစၾတီးယားနဲ႔ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံေတြမွာလဲ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းၾကီးေတြ အၾကား ပူးတြဲေဆာင္ရြက္တဲ့ ‘partnership state’ သဏၭာန္ကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါ တယ္။ အာရွက်ား ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးမွာလဲ transnational competition အတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္က စီးပြားေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ား ေရးဆြဲခ်မွတ္ေပးခဲ့တာေတြ ရွိပါတယ္။

(၃) social-democratic state

Developmental state မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ၀င္ေရာက္ပါ၀င္ပတ္သက္မႈဟာ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္ေရး အတြက္ ျဖစ္ၿပီး၊ social-democratic state မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ၀င္ေရာက္ပါ၀င္ပတ္သက္မႈဟာ တရားမွ်တမႈ၊ ညီမွ်မႈနဲ႔ social justice တို႔ အေပၚမွာ အေျခခံတဲ့ social restructuring အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၾသစၾတီးယားနဲ႔ ဆြီဒင္ႏိုင္ငံတို႔မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ၀င္ ေရာက္ပါ၀င္ပတ္သက္မႈကို developmentalism နဲ႔ social-democracy ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးက လမ္းညႊန္ထားပါတယ္။ social-democratic state ဟာ ေမာ္ဒန္လစ္ဘရယ္၀ါဒီေတြနဲ႔ ဒီမိုကရက္တစ္ ဆိုရွယ္လစ္မ်ားက ရည္မွန္းတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္သဏၭာန္ ျဖစ္ပါတယ္။ social-democratic state ရဲ႕ အဓိကသြင္ျပင္ လကၡဏာႏွစ္ရပ္ကေတာ့ Keynesianism နဲ႔ social welfare မူ၀ါဒေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ Keynesianism မူ၀ါဒ ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္က စီးပြားေရးတိုးတက္မႈနဲ႔ အလုပ္အကိုင္ျမင့္မားမႈအတြက္ အရင္းရွင္စနစ္ကို စီမံခန္႔ခြဲရန္ ျဖစ္ပါတယ္။ social welfare မူ၀ါဒေတြ က်င့္သံုးလာရျခင္းဟာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ social-well beings ကို ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ social-democratic state ကို လူတဦးခ်င္းရဲ႕ ဘ၀ေတြကို ျမႇင့္တင္ေပးႏိုင္တဲ့ ‘enabling state’ လို႔ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။

(၄) Collectivized state

Developmental state နဲ႔ social-democratic state ေတြက စီးပြားေရးဘ၀မွာ ၀င္ေရာက္ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈေတြ ျပဳ လုပ္တာျဖစ္ေပမယ့္၊ Collectivized states ကေတာ့ စီးပြားေရးဘ၀ တခုလံုးကို ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ သြတ္သြင္းလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ အေရွ႕ဥေရာပႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီလို ႏို္င္ငံေတာ္သဏၭာန္ေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုႏိုင္ငံေတာ္ေတြမွာ command economy စနစ္မ်ား က်င့္သံုးေလ့ရွိပါတယ္။

(၅) Totalitarian state

လူမႈဘ၀နဲ႔ စီးပြားေရးဘ၀ေတြမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ကအလံုးစံု ၀င္ေရာက္ပါ၀င္ပတ္သက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ သဏၭာန္ ျဖစ္ပါတယ္။ စီးပြားေရးရာမွာတင္ မဟုတ္ပဲ ပညာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာေရး၊ မိသားစုဘ၀ စတဲ့ အရာအားလံုးကို ႏိုင္ငံေတာ္က ထိန္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ Totalitarian state မွာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ လွဳပ္ရွားမႈေတြဟာ အျမဲတေစ ေစာင့္ၾကည့္ခံရၿပီး၊ စစ္ တပ္နဲ႔ ရဲေတြက လူထုကို ျခိမ္းေခ်ာက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ယႏၱရားေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ထင္ရွားတဲ့ ဥပမာေတြအျဖစ္ ဟစ္တလာရဲ႕ ဂ်ာမဏီနဲ႔ စတာလင္ရဲ႕ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုတို႔ကို ဥပမာေပးေလ့ရွိၾကပါတယ္။

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)


Ref: ေန႔သစ္္